Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Cora de Jesús María, El Nayar, Nayarit.
Cuyej tu´ upij tu tyi´ guatarij, naayerij mej tyu´ ugu´ atyaj chusetyej mej chej, El Nayar, Nayarit
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Tsinaacaj, Limón
Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle
Tsinaacaj

Aitüij ein aünaütu´upic, axuitzi guara´a. Cüyej pu pürücü, tü´üracaj `achu guaica metro, na´arij aitse´e, carastí metyí ajta mesti ü xamueiran. Cuainavin pu xu´utaj maa pu tyaaraí, `achu pu guápua xütyé tütü´üma´a `alli´i, caj pu tyí´í ratyaumuavi´imee. Ityaürij pu pürücü. Ü tacairan `uraj ru´aravi´i tüpu´a au cuátyi, ajta tyaumuaví´i `alli´i tüpu´a arij cuasi. Aüna ü tacairan tya´ara´a ántsinácan.

Yaa puj ti´i rátyaguájmee. La Concepción, Santa Cruz, Las Huertitas, El Carrizal, Los Magueyes, Rancho Viejo, Santa Rosa, Las Águilas, Huaynamota, San Juan Peyotán, San Rafael.

Guatarij. Tüpu´a `ímuarisa´a, guápuaca pu ír´uyaatsan tü cu´atyí aitá pu írantyisichixün tü´üqui pü tyanguacuáne.


Limón

Árbol que mide 3 m de alto, tiene muchas ramas, espinosas. Sus hojas son gruesas y lisas, de color verde brillante. Las flores son blancas, suaves y muy olorosas, miden 2 cm y tienen puntitos pequeños de color amarillento. Florece por el mes de noviembre, no permanece siempre verde. Crece en los huertos.

Localización geográfica regional. La Concepción, Santa Cruz, Las Huertitas, El Carrizal, Los Magueyes, Rancho Viejo, Santa Rosa, Las Águilas, Huaynamota, San Juan Peyotán y San Rafael.

Uso medicinal. Se emplea para calmar los nervios: se hierven en un cuarto de agua dos limones tiernos, partidos a la mitad y se toma el cocimiento.

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando las personas están enfermas de los nervios no pueden dormir, se enojan fácilmente, puede ser consecuencia de un susto recibido (V. diarrea).