Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mam de Motozintla, Chiapas.
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Verdolag, Verdolaga
Verdolag

Lugar ja nnelaváh. Chóch kulj galán tagbel-ij, arenn ix van nim stannun. Mazap, Amatenang, Guadalup, Belizari, A´ K´ojbilj, Comalap.

Tatch´in tetz balilj kulj. Jun kulj tzajna´ Brasil ix jachak atay nichák niche´uj te mund. Jun itzaj inzijilí´ te tg´ab at-tchiljil tibaj te chóch ix nnbant jun hel tojunag-bi. Te txak hax tchiijil tilo, tguxumal ix tapax. Te txmakal tabuch ix g´ann. Te tgutz xkij ix ate hiláh tijajilj g´ek. Nnxmakalín to octubr.

Nnoken te remed. Nnoken te tal te g´ambilj te tiab te xalj ix te llegbilj te abj te riñón. Kué chajet hiláh tkan tuchilj txak tun tex lamitá taz te ta´lj, kue chinet bienech ix keleyitzet to jun tanmant zák, teja ta´lj kue kuartlet tuchilj tuchejun taz te a´ lok-loh ix kze cá´ nnamtuahá´ te hiláh g´ij. Teja talu hax nnganan zipij. Te g´ambilj te pustación nnkopí te tojkuj, kue chinet hiláh tg´ab tuchilj txak ix kue g´et to jun tkubilj te vidri´, kuez g´et a´ tzgaj che´uj hasta tkuxnaj te kulj ix kchjelj kulet chakilj kunchan koladix te ta´l kelel xekalet nam tuahá tun lajoj jué g´ij seguid.

Tzaj ch´man te. Guadalup Amatenang.


Verdolaga

Es una planta originaria de Brasil y que se ha adaptado en varias partes templadas del mundo. Es una hierba rastrera, de ramas carnosas extendidas sobre el suelo y que se da una vez al año. Las hojas son también carnosas, lampiñas y espatuladas. Las flores son pequeñas y amarillas. El fruto es seco y contiene numerosas semillitas negruzcas. Florece en verano. Crece en terrenos silvestres soleados, arenosos y con mucha humedad.

Localización geográfica regional. En Mazapa, Amatenango, Guadalupe, Belizario, Río Guerrero, Comalapa. La información se obtuvo en Guadalupe y Amatenango.

Causas y síntomas de la enfermedad. Se usa el jugo para curar el mal de orín y para sacar las piedras del riñón: se lavan bien suficientes tallos con sus hojas para sacar media taza de jugo, se machacan bien y se exprimen en una mantita limpia, este jugo se cuartea con una taza de agua hirviendo y se toma en ayunas por varios días. Este jugo también alivia el estreñimiento. Para curar la gastritis o úlcera del estómago: se machacan suficientes tallos con sus hojas y se ponen en un traste de vidrio, se le pone agua hervida fría hasta cubrir la planta y se deja reposar por toda la noche. Se cuela y el agua que sale se toma en ayunas por 15 días seguidos.