Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mayo de la Región de El Fuerte y Choix, Sinaloa.
Juyam jabeta Jiji´tome Yoremata Anepo Umu Carapuepo Entok Chojimpo, Sinaroapo
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Buru chi´chibo, Estafiate
Buru chi´chibo

Bachi juya tenasi yoyotu; ruda tenasi totorokom sag´guak; ju segua botón tósari ten´na; Siíme guasuktiriat yoyotu, agosto entok septiembre mecham´met sesegua anai túu juyapo jipuga.

Jak benakusu teigua itóm nasuk. Siimachi umu Carapuepo, Chojimpo entok Ahumempo.

Jitásu ai jijítogua. Pot´tiria d´ra ta bechiibo, uka juyata bakná anai kié baam benasi a jína.

Jitásu a jojoa entok jachisu au nanatia ju kokoa. Ju pot´tiria ó´ora jabetat güegüeche bueituk ka lauti jít´toguako, topa bí´tiriata in´neanake ju borojtiria entok kajabeta toijna.


Estafiate

Crece como una planta de maíz. Las hojas son larguitas como la ruda. Flor como botón blanco. Crece todo el año, florece en agosto-septiembre y se le considera como cordial.

Localización geográfica regional. En toda la región de El Fuerte, Choix y Ahome.

Uso medicinal. Para el empacho viejo se cuece la planta y se toma como agua de uso.

Causas y síntomas de la enfermedad. El empacho viejo se da porque no se atendió a tiempo el empacho, se siente que se revoluciona el estómago y no se quita la diarrea.