Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mayo de la Región de Ahome, Sinaloa.
Juyam Jabeta Jijitome Mayo Yoremata Anepo Umu Ahumempo, Sinaroapo
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Vacaporo, Guacaporo, Junco
Vacaporo

Ii juyá bat´te naiki metrom yoyotu ju kutak güichák; ume sekáriam áusili güiruam´me ilichim ili saguakame; yun sasagualim nausesegua; ejoteta tataka. Siime buiampo yoyotu, canalim mayuammechi, batgüem, jakiam, jibá sisialia entok guaresmak sesegua. Juyá sebepo jipugua.

Jak benakusu teigua itóm nasuk. San Blaspo, Esperanzapo, Charaypo, Vinateriampo, Carapuapo, Camajoapo, Constanciapo, Mochimpo, Capomo, Ahumempo.

Jitasu ai jijitogua. Gaimamni amá mamnim o senu takagua ili güiruam, goi mango sag´guam, naiki tatachinoli sa´guam, iliki sauco seguata entok iliki canelata, siimeta medio litro baampo nau bakná anai baij tazata taguapo jí´nake, catarro ili tasiriamak bechiibo tuuri.

Jitasu a jojoa entok jachisu au nanatia ju kokoa. Jabé ka au suayá´teko ju tasiria jabetat yeu sisime entok jitá sebek buako.


Guacaporo, Junco

Árbol como de 4 m de alto con espinas en el palo, las ramas son puras hebras con hojitas chiquitas. Flores en racimos amarillos. La fruta es un ejote. Crece en todo tipo de terreno, a la orilla de canales, ríos, arroyos, todo el tiempo está verde y florea por cuaresma. Se le considera fría.

Localización geográfica regional. San Blas, Esperanza, Charay, Pochotas, Vinaterías, Camajoa, Constancia, Mochis, El Fuerte, Capomos y Ahome.

Uso medicinal. Unas 15 a 20 hebras junto con dos hojas de mango, unas cuatro hojas de tatachinole, una poca de flor de saúco y un puntito de canela, todo cocido para medio litro de agua tomándola en tres tazas diarias para una gripa ligera con tos sencilla.

Causas y síntomas de la enfermedad. La tos surge porque no se cuida la persona y come cosas frías.