Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal de la Mixteca Alta, Tlaxiaco, Oaxaca.
Yuku Tatan Ñuu Sa´an Savi Ntijnuu, Nuntuva
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Ajenjo, Ajenjo
Ajenjo

Tono kaa yuku yo´o. Yuku yo´o tsa´nu yachi oko a oko u´un centímetru, cha kuachi xeen nta´i ra ntii tukui. Cha tsa´i ita kuaan kuachi ko´o xeen ra ntai tono kachi cha tsa´nui chai yuu a yuu yoo savi san kuu ña tsa´nu yuku yo´o. Yoo Juniu tsa´nui cha kua´a yoo Septiembre ra ichia.

Kue nuu ñuu yee yuko yo´o. Yee kua´i nuu kue ñuu nani Atatláhuca, Nchaa tsi Ituyuku.

Kue kue´e nuu va´a yuku yo´o. Skiti-na yuku yo´o tsi chikui ntoo kua´a nuu sava litru kee uni a kumi ntu´u yuku yo´o, cha san ra ko´o ña´an kunkaku se´e, va´a xeen chinchi kue ña´an kaku se´e vari yuchi kaku-tsi.

Ta nikitsa´a kini nto´o ña´an ka cha san kua´a-na yachi sava taza nchua nikiti yuku ka san ni kuku-na mancha kaku-tsi cha san ni kuu ko´o-na ra uvi a uni kii ña tsa likaku sulu. Vari yachi kan ntuva´a-na.


Ajenjo

Planta de 20 a 25 cm de altura aproximadamente, de tallo blando. Hojas chiquitas, muy poquitas, de color verde y lisas. Flores blancas, chiquitas, son más flores que hojas como si fuera algodón. Se encuentra en cualquier campo, en los pedregales y otros lugares. Crece en tiempo de lluvias de junio a septiembre.

Localización geográfica regional. Atatláhuca, Chalcatongo y San Miguel El Grande.

Uso medicinal. Como ayuda en el parto: se pone a hervir en una jarra medio litro de agua con tres o cuatro plantitas y se usa en el momento del parto para que nazca pronto el niño, se le va dando según va el dolor, si va lento se dan poquitos y si aumenta se le da de media a una taza hasta que nazca el niño, si ya nació el niño y a la mamá le sigue el dolor, se le sigue dando por poquitos.

Causas y síntomas de la enfermedad. Por embarazo.