Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Nahua de la Magdalena Tlatelulco, Tlaxcala.
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Tianguispepetla, Lentejilla ancha
Tianguispepetla

In se xiuitsi tlen mojsoa ipan tlal, amo mojtlalana yo makuil tlajkokotoktli, ipilkuayoua in petstik aseltike tlajchia ken se pitsokilitl imajtlapalua tsokotsitsi xoxoktike uan pajpatlaktsitsi yekamitstike ijxochioua tsokotsitsi istak tlajchia ken se ixochio in cabezona san ni achiyok yekamitstik uan amo kijpia ipilkuayo pitsak, inin xochioua kuepani kampa imajtlapalua. In xiuitl nochipa kate. Pampa kate in nochtin tlaltikpak, in kuajtla, tonaltikpa, tlalkualtikpa, ojtenco, tepexico. Xochioua achiok kejma pejua uajki. In se xiuitl sejsek.

Tlaltikpak kampa kate. Moskaltia in La Magdalena Tlaltelulko, Tekpa, Tetela, Teotlalpan, Yoalkoatl, Kalnauak, Komaltiopa uan Poxtla.

Mojtekiuia xiuipajtli. Kualika kampa tikpatis poposaualistli tlen mojtlakayo kuentla. Mojpapaka uan mojmolonia ipan tlajko litlo atl se maxkochtli tlen ni xiuitl, ika ni atl mojpapaka kampa mojpoposaua o kampa kijpia sauatl poposatik in konetsitsi uan chaneke uejueyi.

Tlen ijka pejua uan tikmachilis in kokolis. In poposoalistli pejua kejma mojtetsona o kampa kin tsoponia se yoyolkatsi uan kijsa sauatl uan kikixki kemantika tejkoko.

Nokseki mojtekiuia. Amo tlen moijtoua nokseki kuali in xiuitl.


Lentejilla ancha

Es una plantita que crece extendida en el suelo, casi no levanta, ni 5 cm de alto, sus tallitos son lisos y de color rosa parecidos a los de la verdolaga. Sus hojas son de color verde chicas y anchitas pero terminan en punta. Su florecita es pequeñita de color blanco, parecida a la flor de la cabezona, nada más que esta es mas picudita y no tiene varita delgada, sino que nace de la hoja. Siempre se encuentra, porque se da en todos lados, en los campos, los solares, terrenos baldíos, banquetas, barrancas y en las orillas de los caminos, florea más cuando se empieza a secar. Es una planta fresca.

Localización geográfica regional. La Magdalena Tlaltelulco, Tecpan, Tetela, Teotlalpan, Yoalcoatl, Calnahuac, Comaltiopan y Poxtla.

Uso medicinal. Sirve para curar las inflamaciones por fuera. Se lava y se hierve en medio litro de agua un manojito de la planta, con esta agua se lava uno la parte que esta inflamada o con granos para que se quite la hinchazón en niños y en gente grande.

Causas y síntomas de la enfermedad. Las hinchazones vienen por golpes o por que le pica a uno algún animal que saque grano, y dá comezón y a veces duele.