Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Nahua de la Sierra de Zongolica, Veracruz.
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Naranjillo, Naranjillo, Naranjilla
Naranjillo

Inin sijoajtli moskaltia kana omo poale noso elepoale yen centímetros xoxouik ika ixiujyo yaualtik iuan pitsauak ixochio istak iuan tsikistsi naranjillo xinach miak iuan tsikitsi, xotla itech mestli julio, agosto iuan septiembre ineuayo tenextik iuan tlatoktok kana sepoale noso sempoale iuan makuile centímetros nochipa onka kan tlaseseya itech tepeyo Quetsaltototl iuan oksekan onka ompa Tlaquetsaltitla, inin xijpajtli tlajtlasojti kejkemania amo onka.

Kanin moskaltia. Vista Hermosa, Solifica, Ocotitla, Tlaquilpa, Quetzaltototl, Tlaquetzaltitla.

Inejnekilis. Moneneki ika pajtis yen ijtitoneui keman se totonik ualeua ika se koni nochi totonik, kafen, aguardiente, mezcal, alcohol, cerveza tla amo se maltia yen totonik itech totsonteko temoua itch to tlalax iuan yen totonik itech kokxi tlejkoua yen tlakatl kimachilia kemej ijtixotla se kitlalia oksekimej: se chikome iyakyo naranjillo okana depoale iuan se ixiujyo kana makuile ilikuaitlxiuitl kana majtlali noso majtlali iuan ome xiuitl makuile durazno, xiuitl kana majtlatli manzana xiuitl iuan chikome iyakyo rosa de Castilla, nochi seliki yen iyakyo kikamiloua ika se tstsole iuan se kitlalia ipan itlalax san se iuan tla amo kisa oksepa se kichiua koxtos se kichiua tla yr toneue yen kokolistli totonik iuan pajtli ye sesik.

Tleka iuan kenkoilistli se kimaxilia. Yen kokolistli ualeua keman se kikua miak chilmole se koni aguardiente, cerveza, mexcal, kafen se kimachilia se ijtixotla.


Naranjillo, Naranjilla

Es una hierba que crece 40 ó 60 cm aproximadamente. Hojas ovaladas y con puntitas. Flor blanca y pequeña, florea en julio, agosto y septiembre. Tiene una semilla pequeña. Se considera caliente. Su raíz es de color gris y de profundidad de 20 a 25 cm. Únicamente se llega a encontar en terrenos húmedos y en la parte alta con Qetzaltototl. Llega a escasear no se da fácilmente.

Localización geográfica regional. Solifica, Vista Hermosa, Quetzaltototl, Tlaquetzaltitla, Ocotitla, Tlaquilpa.

Uso medicinal. Se utiliza para calmar el dolor de estómago. Se prepara un compuesto con otras plantas, poner unas siete puntas de naranjilla como de 21 hojas, unas cinco de elite de como 10 a 12 hojas, unas cinco puntas de durazno como de 10 hojas, cinco puntas de manzano y siete puntas de rosa de castilla. Estando tiernas se juntan todas y se envuelven con un trapo, colocarlo encima del estómago una vez, y si no se le quita hacerlo nuevamente. Se hace en el momento del dolor y de preferencia que el enfermo esté acostado. La enfermedad es caliente y el medicamento frío. Causas y síntomas de la enfermedad. La enfermedad da por calor, provocado por tomar cosas calientes, café, aguardiente, mezcal, alcohol, cerveza y por comer mucho chile. La persona siente que le arde el estómago.