Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoloca de San Marcos Tlacoyalco y San Juan Atzingo, Puebla.
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Ntatsjokorua, Someate blanco
Baccharis salicifolia (Ruiz et Pavón) Pers.
Ntatsjokorua

Nta ji´i dangui ní m jiiní kee rita, nchía nta tsjo rua, ko are xhóma tsjo nda díngo tsjo ko sadikao tsjo chrindu.

Chjeánxi kaxheinjii nunde. Ndo Marcos Rajna Kuxhanunde.

Kaxhein rrugunda xhuan. Dengaa sua tse´e na: Ná thúlo ka létsio tio ri´o nteeka ntatsjoko sinne ko dithekjan nchí ndee ntaxijí, tunchjian na nuthechjan ka ji´i ko deta a ka nga jniina desiáxi ka ná ri´o lóndo. Ná ndi´a de´e ka o dechrjéga sua.

Onda de ngaa sua ko kaxhein tunu´ena. Suadengaa tse´ena: Ixin nékuana ti xhu´i xhee meénxi tsé na sua. Anto ta na sua, ko xematao rru´ana ko anto de´ena jinda.

Inaa jichrunga. Jii yoo ntatsjóko nta tsjo rua ko ntatsjo sinne.


Someate blanco

Arbusto de 3 m. Hojas largas, con dibujo en la orilla (margen aserrado). Flor blanca, cuando se seca se desmorona y se la lleva el viento. Esta planta nace sola en toda la comunidad, cuando llueve.

Localización geográfica regional. San Marcos Tlacoyalco.

Uso medicinal. Calentura en el estómago o panza: con un puño de hojas tiernas de someate blanco y someate amarillo se hacen pedacitos, se machacan, y se le pone un poquito de alcohol, finalmente se hace un emplasto y se pone en la parte afectada, se amarra con un trapo. Sólo se pone una vez y sale la infección.

Causas y síntomas de la enfermedad. Calentura en el estómago: da por comer algo que le cae mal al estómago. Da calentura, duele el estómago, la boca se reseca y da mucha sed (V. dolor de estómago).

Otros datos. Existen dos tipos de someate, uno blanco y uno amarillo, son llamados así por el color de la flor.