Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Totonaca de Papantla de Olarte, Veracruz.
Xa Tatzok´ni Lic´uch´un Tutunacu Xa Lac Kachiquin Xla Olarte, Veracruz
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Lichak´ania-mata, Barbasco
Lichak´ania-mata

Huá amá aktum mayac neje staka talmán, tachasiwitahuaká nak quihui kxní staka hasta puxam o puxamacau xli Imán. Ik xanat tapulha nak xchaxpanitni xa mayac, laktzú y laksnapapa y ná chapun. Staka nak kaquihuín, nak xquiltunitni puxh´a.

Aná niku la´. Adolfo Ruíz Cortinez, Allende, Aktzu tzukswat, Ak´pulut, Belizario Domínguez, Cazuila, Emiliano Zapata, Joloapan, Kachiquín xla Olarte, Kak´atit, Kapuksnanquihui, Katzukswat, Lank´a puxka, Lán xtalakawan xla Juárez, Morgadal, Pueblillo, Puksnanquihui, Puxni, Saksi ch´uch´ut, Sombrerete, San Pablo, Unión y Progreso, Xk´am, Xkh´oyot sip´i, Xtakni puxka, Xtakni taxtunú.

Lic´ uch´un. Para xla tzitzi, mapupikan ikxpak´en y lichekh´ekan ana niku tzitziya.

Xquiltzukut y xa tatat. Amá tzitzi huá ama aktum ch´ich´i tatat. Kaj akní liquiltzukú para xkayán xuy oxkh´apa.

Xatipatu. Ix tahuakat ikxpak´enitni o ix tajut xla lichak´ ´ania-manta, natlan para caxtlahuakan lichak´an.


Barbasco

Es un bejuco que crece alto, se sube en los árboles de hasta 20 o 30 m de alto. Sus flores nacen al lado del tallo y de ramitas que nacen de la base del tallito de las hojas. Florece todo el año y sus flores son blancas y pequeñas.Crece en las montañas, al lado de los arroyos.

Localización geográfica regional. Adolfo Ruíz Cortinez, Agua Dulce, Allende, Arroyo Grande, Arroyo Verde, Belisario Domínguez, Cazuelas, Cerro del Carbón, Chote, El Carrizal, El Cedral, El Cedro, El Palmar, El Palmito, Emiliano Zapata, Joloapan, Morgadal, Papantla de Olarte, Polutla, Poza Verde, Pueblillo, San Pablo, Sombrerete, Totomoxtle, Unión y Progreso y Vista Hermosa de Juárez.

Uso medicinal. Para los granos se hierven las hojas y se lavan las partes afectadas.

Causas y síntomas de la enfermedad. Los granos son una enfermedad caliente a veces son provocados por animalitos cómo los zancudos y garrapatas.

Otros datos. Los frutos y las hojas de barbasco sirven también para hacer jabón.