Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Totonaca de Papantla de Olarte, Veracruz.
Xa Tatzok´ni Lic´uch´un Tutunacu Xa Lac Kachiquin Xla Olarte, Veracruz
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Barquilla, Barquilla
Barquilla

Huá amá aktum tuhuán xla 30cm xlilanga. Ik xpak´e nitni lakmuradujwan y ta tapusiwik´o. Ik xanath lakrusadujwan. Xana nak octubre. Staka nak kaquiltín.

Aná niku la´. Adolfo Ruíz Cortinez, Allende, Aktzu tzukswat, Ak´pulut, Belisario Domínguez, Cazuila, Emiliano Zapata, Joloapan, Kachiquin xla Olarte, Kak´atit, Kapuksnanquihui, Katzukswat, Lank´a puxka, Lán xtalakawan xla Juárez, Morgadal, Pueblillo, Puksnanquihui, Puxni, Saksi ch´uch´ut, Sombrerete, San Pablo, Unión y Progreso, Xk´am, Xkh´oyot sip´i, Xtakni puxka, Xtakni taxtunú.

Lic´uch´un. Mapupikan ik xpak´enitni y amá xa pupun k´otkan para xlapasipat. Nachuná tlan lichek´ekan tzitzi.

Xquiltzukut y xa tatat. Amá tatatlá neje k´alhí pasipat talakculuksa, tatasá lata tandaskaka y tandakú, cumu la achu ama aksanan.


Barquilla

Planta de unos 30cm de alto. Las hojas son moradas y forman un tubo. Flor rosada. Florece en octubre. Crece en los jardines de la casa.

Localización geográfica regional. Adolfo Ruíz Cortinez, Agua Dulce, Allende, Arroyo Grande, Arroyo Verde, Belisario Domínguez, Cazuelas, Cerro del Carbón, Chote, El Carrizal, El Cedral, El Cedro, El Palmar. El Palmito. Emiliano Zaoata, Joloapan, Morgadal, Papantla de Olarte, Polutla, Poza Verde, Pueblillo, San Pablo, Sombrerete, Totomoxtle, Unión y Progreso y Vista Hermosa de Juárez.

Uso medicinal. Las hojas se hierven y el hervido se toma para aliviar el dolor de estómago. También se pueden lavar los granos.

Causas y síntomas de la enfermedad. Los enfermos de dolor de estómago se tuercen, lloran toda la noche y el día, como si fueran a parir.