Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Cora de Jesús María, El Nayar, Nayarit.
Cuyej tu´ upij tu tyi´ guatarij, naayerij mej tyu´ ugu´ atyaj chusetyej mej chej, El Nayar, Nayarit
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Tyaxca cuasij, Cola de alacrán
Elytraria squamosa (Jacq.) Ktze.
Tyaxca cuasij

Aitüij ein aünaütu´upic, axuitzi guara´a. Tu´upij puj pürücü cüj pu´u tün guatü´u `allij cumu `achu 30 cm, suuravi´in puj tyaxamuei cüle´en puj xuutaj ruaravi´in, aaniimü pu caj tentyite´ety´a allij, yaa puj reixe´e tüj taxca cuasij. Guau ma´agua vejli´i ajte´e teetej tsajtáj ajtua cüyéj etyej tü tyi´u.

Yaa puj ti´i rátyaguájmee. Santa Cruz, Las Huertitas, Santiago, San Juan Peyotán, Los Maguyes, Huaynamota, El Guayabo, San Francisco.

Guatarij. Guatarij aüna ü tü´üpij tü puáj i´i a´achuitaj: irauyaatsan puj áj pu´i iraayen vasu tsajta´a, áchú tü puamuaj ruxe´eve´e. Tü ajtá tyi´i guaatarij tüpu´a taxca eiguache´en, irauyaatsan puj aünaj ü tü´upij tü´üquij iru´ucaayen.

Yaa pu eincüm tyi icuinye yaa pu tyu´ase. Tyu´ucu´i tyamu´a tü tyaxcaj e´íguache´n tyi va´muíra ajta aureenyí´í `ame autü tyi ve´echen, tyi va´ucanaatüyi´i tüpu´a ariguápü´ü `ináxuan, guatácü´üpe tü íraupu´are tüpu´a cai tyi `igougu´ate´en. `Anájta puj tyu´ucuí na´a pero capú tyu´u náxui.


Cola de alacrán

Hierba que mide 30 cm de alto. Sus hojas son largas de 6 cm. Tiene flores chiquitas, de color azul y nacen a lo largo de un tallito que parece cola de alacrán. Crece a la orilla de los ríos, entre las piedras o debajo de los árboles.

Localización geográfica regional. Santa Cruz, Las Huertitas, San Juan Peyotán, Los Magueyes, Huaynamota, El Guayabo y San Francisco.

Uso medicinal. Para el tratamiento de la diarrea: se hierve un manojo de la planta en 1 litro de agua, se toma como agua de uso durante el tiempo que sea necesario. También se utiliza contra el piquete de alacrán: se hierve y se toma un vaso (V. picadura de alacrán).

Causas y síntomas de la enfermedad. La diarrea también se conoce como soltura o como chorro, cuando una persona se enferma siente dolor de estómago, ganas frecuentes de evacuar, el excremento es líquido, no tiene ganas de comer y en ocasiones presenta vómito. Es causada por el calor o porque no cae bien algún alimento ingerido.

El piquete de alacrán es muy doloroso, se inflama la parte afectada y después de media hora, aproximadamente, se dificulta la respiración (se corta la respiración) y la persona se puede morir si no es atendida. El piquete de algunos alacranes no es tan venenoso, únicamente causa dolor e inflamación en el área del piquete, la persona no muere si no se cura.