Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Tének de la Comunidad De Tanleab Municipio de Huehuetlan, San Luis Potosí.
Tojomtalab Ilal Tenek Ti Al Kuenchal Tanle´ab
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Lab bek, Granada
Lab bek

Pel jun akan y te´ ox y lejab in t´ek´em u yejel; in akan ts´ilií yab in kwa´al an k´id; in xekel t´ijax; in witsil ts´akni. U exlab ti tsamamal ts´ojol. Ka elá pátal an tamub, u yejel ti tsabal kuánomtalab axe pel jun y t´ainel t´ayab ani yab waats´ yan; u witsnal tin bóchil in ajumtal a its´ an tamub.

An bichowchik ju´ta ka ela´. Bichou Tan ajab, Dhinkabe´, K´anwits.

Eyad ilaltalab. U eynal abal ka ilalií an yabeltalab kal a chukul ani tam u u´knal an tsakam, tam lej t´ijaxe ti jun ani ti tsab y tamub, ani xu eynal pel in ot´ool an walilab, tam pel in k´ijil an walilab ka pilchi in ot´ool abal tam ka yejenchi a kwa´al ta k´ubak. U paxk´uwab ts´ejel in puwel an laab beck in ot´ool kal jun y lejab y ja´ ani tam mamumulits ka u pidnal jun y tsakam ts´ipil lejab u pidnal an tsakam.

An at´somtalab kal axi yawlats. An yabentalab kal a chukul axe u tujel pel kan k´apnel u pidnal yab t´okat ani junchikil abal u ijkanal an k´apnel tin chukul yab in kulbetnal abal yab in k´apal éts´ey. Tejwa tam u yáwl u´knal madhab ani tam in t´ajal an kidhabtalab yab alwa´.

U eynal pil. U eynal ti t´oobaxtalab, ani in walilab u k´apchab.


Granada

Arbusto de 3 m de altura aproximadamente, tallo liso sin espinas. Hojas pequeñas. Flores rojas. Se encuentran en todo el año, florece en el mes de mayo. Es poco abundante, se cultiva en los solares de las casas. Se considera fresca.

Localización geográfica regional. Huehuetlán, Coxcatlán y Tancanhuitz.

Uso medicinal. Se usa para el tratamiento de la diarrea y cólico en niños, sobre todo cuando éstos son muy pequeños, de uno y dos años: la parte que se utiliza es la cáscara del fruto, cuando es la temporada de frutos se guarda la cáscara y de esta forma cuando se necesita la tenemos a la mano. Se hierve la mitad de la cáscara de una granada en 1 litro de agua y ya tibiecita se le da con una cucharita al niño.

Causas y síntomas de la enfermedad. La diarrea se debe a que los alimentos que le dan no están bien limpios, o les caen mal en su estómago o porque son alimentos que comen poco. Se ve que están enfermos cuando lloran mucho y hacen del baño mal.

Otros datos. Se usa como planta ornamental, el fruto se come.