Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mam de Motozintla, Chiapas.
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Café´, Café
Café´

Lugar já nnelaváh. Lugar chák ix staanun te surest te México; To Soconusc, (Belizari, Tzijulj, Sanisidro, Gaudalup Topacay).

Tatch´in tetz balilj ahualj. Ahualj bán otz´kíh ix ag´bi´ang; rubiácea, te tijajil zjilí ix ka´uj te noknoj toj jun t´gutz te chunx tze´ jun cerez, te t´nejel ca´x ix oj t´ganax chák; te txmakal zák. Te txmakalj según te tuhiéh.

Nnoken te remed. Tu´ t´kutz te chák, kxe kalet te tzgajzáh te jue´ gram te tijajil ñia ch´ilíh to la mitá litr te a´, kue g´et junjun got te lemunx ix t´chial te k´gann. Kxe kalet gulg´új ix kuekeilet te yab´ te nnbet te ch´guík. Hoj txi guatón.

Tzaj ch´man te. Guadalup Pacay.


Café

Planta muy conocida y explotada, de semillas ovaladas y duras que se encuentran dentro de un fruto del tamaño de una cereza, que son al principio verdes y que al madurar de un rojo intenso. Sus flores son blancas. La floración es según la altura. Crece en zonas templadas y húmedas del sureste de México.

Localización geográfica regional. Belizario, Honduras, Siltepec, Guadalupe Pacayal. La información se obtuvo en Guadalupe Pacayal.

Causas y síntomas de la enfermedad. Para bajar la fiebre (V. calentura): se toma el cocimiento de 5 gr de semillas sin tostar en medio litro de agua, se le ponen unas gotas de limón y se endulza al gusto. Se toma tibio y se protege al enfermo de corrientes de aire. De preferencia al ir a acostarse.