nu fiño edyi jñinte an, nu za´a pesi a ñinu/, nu xi chevi nu cilantro a ninu/ na xu/ru/, nu nrrama na tr´oxu/, ts´ike ne xu/ru/, pese ma mayo tese kja ngumu/, kja gomu o maceta na pa´a.
Jango pese. Boncherre, Xamigue, Niche, Calvario Carme.
Pjeco na jo´o, paja, ts´ifeme xitzi, ku/xfeme nu ts´itri ne u/feme u/ nrrodye.
paja. tsifeme xitzi, ku/xfeme, ra uni ra siji nu ts´itri, ra mbanu/ ñe nu manzanilla, nguekua ra dagu/, ma ne ra xitzi me na jo´o, ma bu/bu/ manzanilla ra si nase, ga kanu ra siji ma pesi u/feme u/nrrodye: ra dya/tra/ji na nie/che ra chamba/ji arnica ne vaselina na troxu/, ma jio ra cham ba/ji nrrodye tzonu/.
Jango va e/ nu nguijeme. ma unu/ paja, keme xitzi nu ts´ifeme (chevi pesi paja a mbo´o).
Pjeco xi ne ra mbaraji. xi na jo´o ra siji.
Hierba de 80 cm, tallo con esquinitas. Hojas parecidas a las del cilantro, chinita. Flor blanca, chiquita y chinita, sale en mayo. Crece sólo en las casas, ya sea en el suelo o en macetas. Calidad caliente.
Localización geográfica regional. San Jerónimo Bonchete, San Miguel la Labor, Santa Ana Nichi, Calvario del Carmen.
Uso medicinal. Calentura, barriguita abotigada, cólico: se da a tomar a los niños, hervido con manzanilla, hasta que se les baje. Cuando se quiere abotigar con eso le obedece o cura. Si no hay manzanilla se toma solo, al igual que para el dolor de estómago. Dolor de huesos: se prepara en pomada junto con árnica y vaselina blanca; en ocasiones añaden hueso de aguacate (V. reúma).
Causas y síntomas de la enfermedad. Después que les da calentura, le queda abotigada la barriguita, como si tuvieran calentura dentro de ella.
Otros datos. Es comestible.