Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mazahua del Municipio de San Felipe del Progreso, Estado de México.
Nrrana/ na jo´o ñie/che nu i jñatrjo un tz´aa a ñiñi, ñe zu/mi
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Apio, Apio
Apio

nu fiño edyi jñinte an, nu za´a pesi a ñinu/, nu xi chevi nu cilantro a ninu/ na xu/ru/, nu nrrama na tr´oxu/, ts´ike ne xu/ru/, pese ma mayo tese kja ngumu/, kja gomu o maceta na pa´a.

Jango pese. Boncherre, Xamigue, Niche, Calvario Carme.

Pjeco na jo´o, paja, ts´ifeme xitzi, ku/xfeme nu ts´itri ne u/feme u/ nrrodye.

paja. tsifeme xitzi, ku/xfeme, ra uni ra siji nu ts´itri, ra mbanu/ ñe nu manzanilla, nguekua ra dagu/, ma ne ra xitzi me na jo´o, ma bu/bu/ manzanilla ra si nase, ga kanu ra siji ma pesi u/feme u/nrrodye: ra dya/tra/ji na nie/che ra chamba/ji arnica ne vaselina na troxu/, ma jio ra cham ba/ji nrrodye tzonu/.

Jango va e/ nu nguijeme. ma unu/ paja, keme xitzi nu ts´ifeme (chevi pesi paja a mbo´o).

Pjeco xi ne ra mbaraji. xi na jo´o ra siji.


Apio

Hierba de 80 cm, tallo con esquinitas. Hojas parecidas a las del cilantro, chinita. Flor blanca, chiquita y chinita, sale en mayo. Crece sólo en las casas, ya sea en el suelo o en macetas. Calidad caliente.

Localización geográfica regional. San Jerónimo Bonchete, San Miguel la Labor, Santa Ana Nichi, Calvario del Carmen.

Uso medicinal. Calentura, barriguita abotigada, cólico: se da a tomar a los niños, hervido con manzanilla, hasta que se les baje. Cuando se quiere abotigar con eso le obedece o cura. Si no hay manzanilla se toma solo, al igual que para el dolor de estómago. Dolor de huesos: se prepara en pomada junto con árnica y vaselina blanca; en ocasiones añaden hueso de aguacate (V. reúma).

Causas y síntomas de la enfermedad. Después que les da calentura, le queda abotigada la barriguita, como si tuvieran calentura dentro de ella.

Otros datos. Es comestible.