Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Nahua de la Magdalena Tlatelulco, Tlaxcala.
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Tepopotl pitsak, Tepopote delgado
Tepopotl pitsak

In se xiuitsi moskaltia sempoal uan makuil tlajkokotoktli tamachike ipiIkuayo petstik xoxoktik kejma selkatsi, uan coyotik kejma chikajtok uan kejma uajki. Imajpalua tsokotsitsi xoxoktike uan achiok uejueyak ken ni tepopotl pajtlauak, itejteno in mijmitstike. Ijxochio kostik ken se tlen kilitik. Moskaltia in kuajtla, metepantlipa, tepexico uan ojtenko. Pejua xochioua in mayo o junio, uan flajmi in septiembre o octubre kejma tlasejuetsi.

Tlaltikpak kamtpa kate. In xiuitl moskaltia in Magdalena Tlaltelulko, Tekpa, Tetela, Teotlalpan, Kalnauak, Komaltiopan, Poxtla y Yoalkoatl.

Mojtekiuia xiuipajtli. Ni tepopotl pitsak mojposonia ijka ni Tepopotl patlajuak kampa mojpatia tlatlaxistli, mojmolonia se ipilkechkuayo tlen ni ojme tepopotes ijka ijyekalseka in tokotl, asomiatl uan kapuli ipan se litlo atl, mojkoni in tlaposonalatl, kejma kiinekis.

Tlen ijka pejua uan tikmachilis in kokolis. In alajuak pejua kejma miek se tlajtlasi o kejma sejseyatok, se kikechtsakua amo kijkauilia moijtotia kuali.

Nokseki mojtekiuia. In ijkuayojua uajtok mojtekiuiya kampa ijka tlachtokan ken ijka popotl.


Tepopote delgado

Es una hierbita como de 25 cm de alto, su varita es lisa y de color verde cuando está tierna, o café cuando madura o se seca. Sus hojas son chicas de color verde y más larguitas que las del tepopote ancho, alrededor son picuditas. Su flor es de color amarillo parecida a la flor del pericón. Crece en los campos, los linderos, las barrancas y en la orilla de los caminos. Empieza a florear por los meses de mayo o junio y termina por septiembre y octubre cuando empiezan a llegar los fríos.

Localización geográfica regional. La Magdalena Tlaltelulco, en Tecpan, Tetela, Teotlalopan, Yoalcoatl, Calnahuac, Comaltiopan y Poxtla.

Uso medicinal. El tepopote delgado se junta con el tepopote ancho para curar las flemas, se hierve una ramita de los dos tepopotes, con cojollos de durazno, azomiate y capulín en 1 litro de agua y se toma como té a cualquier hora.

Causas y síntomas de la enfermedad. Las flemas vienen cuando se tiene mucha tos o algún resfriamiento, deben de salir pero como lo tapan a uno y no lo dejan respirar bien.

Otros datos. Las varas secas de la planta se usan como escoba para barrer.