Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Totonaca de Papantla de Olarte, Veracruz.
Xa Tatzok´ni Lic´uch´un Tutunacu Xa Lac Kachiquin Xla Olarte, Veracruz
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Estropajo, Estropajo
Luffa cylindrica (L.) Roemer
Estropajo

Hua amá ak´tum mayac neje staka nak quihui o nak katillatni. Ikxpak´enitni la´ achu xla chiyote. Ik xanat laksmukuku y ixtahuakat lakxtakni, laklmán, makslutonkh´on y kh´alhi titzuntin laksnapapa o laksmukuku. Akxni skaka nak ixpulakni tatamakxtagh´a laktzitzekh´e xtaltsi y ak´tum lixegh´en cumu la´ strupajo. Xana xlihuac kata. Staka nak kaputrerujni y nak kaquihuín.

Aná niku la´. Adolfo Ruíz Cortinez, Allende, Aktzu tzukswat. Ak´pulut. Belizario Domínguez, Cazuila, Emiliano Zapata, Joloapan, Kachiquín xla Olarte, Kak´atit, Kapuksnanquihui. Katzukswat, Lank´a puxka, Lán xtalakawan xla Juárez. Morgadal. Pueblillo, Puksnanquihui, Puxni, Saksi ch´uch´ut. Sombrerete, San Pablo, Unión y Progreso, Xk´am. Xkh´oyot sip´i, Xtakni puxka, Xtakni taxtunú.

Lic´uch´un. Mapupikan ak´tuy xtahuacat, xa tamakzitni y xa talaktzinklni talakgkax-tlahuacan kun vaselina chu itad gramo aceite xla olivo, ak´tum pumada. Snuni tlán para xla makni akni xgh´oyoyán chichini.

Xquiltzukut y xa tatat. Para xgh´oyoyán chichini, gh´alhi xquiltzucut para agh´chichiya snun. Min makni tzutzogh´o huan. lku´y para xa snun. Makh´apala´ lhuhua chichini. Hua amá ak´tum chichi tatat.


Estropajo

Es un bejuco que crece sobre otras plantas o en el suelo. Sus hojas son como las del erizo, Las flores son amarillas y los frutos son verdes, largos, lisos y con manchitas blancas y / o amarillas. Cuando se secan, dentro quedan semillas negras y una fibra como estropajo. Florece todo el año. Crece en los potreros y montes.

Localización geográfica regional. Adolfo Ruíz Cortinez, Agua Dulce, Allende, Arroyo Grande, Arroyo verde, Belisario Domínguez, Cazuelas, Cerro del Carbón, Chote, El Carrizal, El Cedral, El Cedro, El Palmar, El Palmito, Emiliano Zapata, Joloapan, Morgadal, Papantla de Olarte, Polutla, Poza Verde, Pueblillo, San Pablo, Sombrerete, Totomoxtle, Unión y Progreso y Vista Hermosa de Juárez.

Uso medicinal. Con el jugo que se obtiene de hervir en agua dos frutos pelados y picados se prepara, con vaselina y medio kilogramo de aceite de olivo una pomada, útil para que cure la piel quemada por el sol.

Causas y síntomas de la enfermedad. Las quemaduras por el sol son provocadas por exponerse mucho tiempo al sol. La piel se pone roja, arde y si es muy fuerte tarda varios días. Es una enfermedad caliente.