Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Triqui de la Laguna Guadalupe, Putla, Oax..
Nej Xi´nin Coj Gono´o Ma Xuma´ Du´va Dahue´e
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Coj dune´ matsi ij, Cola de borrego
Lepechinia caulescens (Ort.) Epling
Coj dune´ matsi ij

Ngo coj achij co chi´ centimetru guenda xacan. ni uta ache ya´a coj danj. ni hua esquina chrun daco. ni chrun maré danj. hua daco. ni coj danj. huin colo mare ej. ni hua daj ne´ xichra ni hua china maj. ni hua latsin ra´a. ya anïn raj huin ya gatsi. ni sa hua gu´chhrun danj huaj. ma coj danj quï ij yan hua ta.

Xuma ma coj danj. Du´ua daue, Xtima nico. Rucu, Xine, ni San Martín nej.

Nuj huin xi´i niyyan coj danj. Coj danj niyyan guenda uta a´nga riqui´ ni a´i riqui nej hue danj ni axi´ij u´ya riqui; ni gahue duguyun doj coj dan ni go´o ngo taza huarnïn ngo gui nda ganiquïn xi´i danj.

Nuj huin si yya xi´i danj. Nga uta a´nga riqui ni hue danj huin ngo xi´i j guenda uta yya son´, ni xiguuïn riqui. hue danj ni axi´ij a´nga riqui ni a´i, hue danj ni axi´ij u´ya riqui yya xi´i danj.


Cola de borrego

Es una hierba de 30 cm aproximadamente. Su raíz es larga, su tallo es cuadradito, un poco rojito. Sus hojas son un poco gruesas, pequeñas, son verdes pero más pálidas de atrás, se ven chinitas, su orilla es como dientes de segueta. Las flores son blancas en forma de cordoncito, tienen como pelitos verdes entre las flores que están amontonadas. Crece en los llanos, cerca de las casas y orilla de caminos.

Localización geográfica regional. La Laguna Guadalupe, San Andrés Chicahuaxtla, Santo Domingo del Estado, San Isidro Chicahuaxtla.

Uso medicinal. En el tratamiento de la diarrea, se hierven unas ramitas en una taza de agua, se toma tres veces al día una taza del té hasta que se calme la diarrea.

Causas y síntomas de la enfermedad. La diarrea da porque se siente frío en el estómago o porque no se alimenta adecuadamente. Una persona que tiene diarrea hace sus necesidades muy aguado y siente dolor de estómago.