Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Cora de Jesús María, El Nayar, Nayarit.
Cuyej tu´ upij tu tyi´ guatarij, naayerij mej tyu´ ugu´ atyaj chusetyej mej chej, El Nayar, Nayarit
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Sava´axa´a, Sava´axa´a
Sava´axa´a

Aitüij ein aünaütu´upic, axuitzi guara´a. Cüyéj tü `achu gua´pua gua´ica muaj ca´a guatü´ü `alli´i, eigua pu tyaxamue´i ru´aravin an apuan. ajtá u etyen etyacuainavi´imec, áchu pu sei guápua xu´uta ru´aravin cavivü ma´a pu `alli´i ya pu seire´e cumu naica cuasi septiembre ajta noviembre etse xuta´a `alli´i, ápu´i cabaütsi ü xamueiran. Gu´au ma `agua ütsitá.

Yaa puj ti´i rátyaguájmee. El Almacén, La Pista, Santa Cruz, El Panteón, Las Huertitas, San Juan Peyotán, Ixtalpa, San Rafael, Huaynamota, San Francisco.

Guatarij. Tüpu´a `ícuinnytsa´a, irautüxün puj ü xamue´iran tü´üqui ira´atyajratyi, autü au´uxe´eve´e.

Yaa pu eincüm tyi icuinye yaa pu tyu´ase. E´ígua puj tyáánarij tyinyej sin me tyu´u etse, pauvij, tya mu´a pujtyu´utyaunye, tü´üta `utyapüsta xücaj cüme´e.


Sava´axa´a

Árbol de 3 m de alto. Sus hojas están formadas por muchas hojitas, las cuales miden de 1.5 a 3.5 cm de largo, tiene el revés blanco y por arriba son verdes. Las flores son muy chiquitas, de color verde, se dan pegadas a un tallito largo con la apariencia de una cola de rata. Se le caen las hojas durante la temporada seca del año. Florece por los meses de septiembre a noviembre. Crece en el monte.

Distribución geográfica regional. El Almacén, La Pista, Santa Cruz, El Panteón, Las Huertitas y San Francisco.

Uso medicinal. Para el tratamiento de la sarna: se muelen las hojas y se untan sobre la parte afectada una o dos veces al día, durante el tiempo que sea necesario.

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando una persona tiene sarna, le brota en la piel de cualquier parte del cuerpo manchas redondas, de color rojo, las cuales dan mucha comezón y si se rascan se van extendiendo; son provocadas por el sol (V. salpullido).