Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Maya del Estado de Quintana Roo.
Xiiwoo´ob Ku Ts´akik Le K´oja´anil Ti´ Le Mayaso´ Obo´
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Talche´, Talche´
Talche´

Le xíiwa´ mi yan jun p´éel meetro u ka´analil; jach ya´ab u k´ab yan; ya´ab u lol, mejentak yéetel chaktak, tii´ yano´ob tu chowkil u yi´ij le xíiwa´, ts´o´okole´ mi yan 8 wa 30 cms u chowkil; ku ya´lale´ chokó u kuch le xíiwa´, ku yantal tu jáal bejo´ob.

Ba´ax u belal. Ku ts´akik chi´ibal nak´.

Ba´ax beetik. Il pukim.

Bix u k´a óoltal. Il pukim.

Bix u ts´akal. Jun chach u le´ le xíiwa´ ku cha´akal yéetel jun p´éel litro ja´, ku p´atal sistal ts´o´okole´ ku maytaj yéetel ku ts´abal ti´ le k´oja´ano´ u tia´al u yuk´e.


Talche´

Herbácea de 1 m de altura aproximadamente, muy ramificada. Con numerosas flores pequeñas de color rojo, las cuales se encuentran dispuestas a lo largo de una espiga de 8 a 30 cm de largo. Se considera caliente. Crece a orilla de los caminos.

Uso medicinal. Dolor de estómago: un puñado de hojas de esta planta se sancochan en 1 litro de agua, se deja enfriar, se cuela y se le da a tomar a la persona enferma.

Causas y síntomas de la enfermedad. Consulte Pukim.