Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Nahua de la Sierra de Zongolica, Veracruz.
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Gardemia, Gardenia
Gardemia

Inin amo uey moskaltia kitlalia miak imayo, ixiujko tsitsinte, ixochio istak iuan ajuiak keman xotlatok, inixotla ix makuile noso chikuase mestli. Inin xochitl gardemia monejneki

pampa se tlachijchiuas tlixpan. Inin se ajse kani tlatotonia iuan kani tlaseseya, se ajse kaltempa, momate kani kualli tlalli, kani sisjsiuak iuan kani texalli momate tlapanijka kani kimaka tonalli.

Kanin moskaltia. Loma Dolores, Atexoxocoapa, Ayojapan, Tepepa, Palapa.

Inejnekilis. Monejmike ika oksinike xochitl ika bogambilia, panalito, nochi moposnia iuan satepa se koni tiotlak noso tlapayaui keman se kochiti pampa amo moseselis tlamo okochi se mochiuas.

Tleka iuan kenkoistli se kimaxilia. Kema mosijsiaua iuan to tlakayo totnik, nonijke keman se koni atl sisik iuan yikuin se okonik itla totonik niman tech kitskia tlatlaxistle chikauak.


Gardenia

Es un matojo que tiene muchas ramas. Sus hojas son chicas y brillan como si tuvieran aceite. Florea en los meses de mayo y junio, su flor es blanca y de olor agradable. Se siembra en los patios de las casas y se encuentra en lugares de clima cálido y templado. Esta planta no es fría ni caliente, es cordial.

Localización geográfica regional. Loma Dolores, Atexoxocoapa, Ayojapan, Tepepa, Palapa.

Uso medicinal. Interviene en un compuesto para la tos. Se desmorona una flor y se junta con otras partes de plantas como el panalito y bogambilia. Se pone a hervir en un jarro de 1 litro, y por las noches se toma una taza endulzada con miel virgen si se tiene. Es importante que la persona esté bien tapada y no tenga contacto con el agua.

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando la persona está en un lugar cálido y se moja o también cuando se ingiere algo frío y después toma o come alimento caliente. Se siente dolor de la garganta, y la voz se pone ronca y por último se empieza a toser mucho.