Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoloca de San Marcos Tlacoyalco y San Juan Atzingo, Puebla.
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Kachrojnani, Sábila
Kachrojnani

Dixintja choo ka ko dangui ni kan cm chaan ka jeto, jini ka ko chunda kon ngande´e, nchia ka xha ná ntanéchja ndi´a duan tsjo. Ko sinne jitsje´e tso.

Chjeanxi ko kaxhein jii nunde. Ndo Marcos Rajna kuxhanunde.

Kaxhein rrugunda xhuan ji´i. Are ne´e ni kundanchía o kuthachje: Xiree chaa ka, ku deta´a ka ti bi ne´ba ku desiaxi ri´o mantachjan, ditúxiní o noo ndi´a a ncha´o ko ji´i na yoo o níncha´on. Dathjoe, tii: Xiree ná chaa ka ko chjan ka jian kotimee deta´a ka ti digathjoe, ko dechrianxi ri´o lóndo.

Onda tu´en ko kaxhein tunu´ena ji´i. Ne´e kundanchía o kuthuchje: Are koji´i dingui nde´eba saon, ko mee nenxi naba. Anto tii ko thjoode ti bine´eba. Digathjoe ko tii. Are anto tii ngaxi´i thus; ni dathjoe ko tii.

Inaa jichrunga. Dondaka xha kajneja kuxindaa ko kandachansa o tsjeen; ka jii nga raani.


Sábila

Matojos de 60 cm. Hojas gruesas, largas y con piquitos en la orilla. Flores en un racimo, en el centro del matojo, de color amarillo. Esta planta es abundante en el plan.

Localización geográfica regional. San Marcos Tlacoyalco.

Uso medicinal. Piquete de alacrán o araña: se abre la hoja, se pone en la parte afectada y se envuelve con un pedazo de tela, se cambia tres o cuatro veces al día durante dos o tres días. Hinchado, dolor: se abre una hoja, se asa y se pone en la parte hinchada y se amarra con un trapo (V. picadura de alacrán).

Causas y síntomas de la enfermedad. Piquete de alacrán o araña: cuando un alacrán o araña se mete en la cama y pica, por descuido de la persona, duele mucho y como que arde la parte afectada. Hinchado, dolor: por ejemplo, las anginas se hinchan y duelen mucho.

Otros datos. Se utiliza de la misma forma, lengua de vaca y siempre viva, ocupando la que se tenga a la mano.