Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoloca de San Marcos Tlacoyalco y San Juan Atzingo, Puebla.
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Ntamantekoso, Mantecoso
Cercidium praecox (Ruiz et Pavón) Harms.
Ntamantekoso

Nta ji´i dangui jni m ko ji´eto nta. Yaa nta ncha´a ko rameenta kai chunda kancha´a; kee nta nchinchika, tsjo´e nta sinne nta ko xho tsjo kuníthjao, thuenta xhaa tholóchja jitsje´e thoyua morado thie ndanteso, duan konithjao yoonxi o konínxi. Dangui nguixi nunde´e.

Chjeanxi nunde. Ndo Juan Chase Ndanchín.

Kaxheinxi rrugunda xhuan. Tíi ndatsjo: Xhuthe ná raanide tsjo mantekoso, noo ó na´o tsjo´e achronajni, ná tsjo´e kuajilote ko ná ñaonchjekaxharo. Suji´a ti tií ndatsjo de´e yóto tsjo ko nchi jinda ko xhee ndatsjo ni ndí´a a ná ncha´o, are thjéxi nanoáji´i na mee dejanthe rio chjonchjan thjao chjon.

Onda tu´e, ko kaxhein tunu´en. Tii ndatsjo: Are tsíndana nda mee dixi´inda ndatsjo ó kaxheneno ko atho tii.


Mantecoso

Árbol de 8 m, tallo grueso, espinoso, ramas con espinas. Hojas chiquitas. La flor es amarilla y se da en febrero. Los frutos son bolitas, verde-morado-gris, se dan de febrero a marzo. Crece dondequiera.

Localización geográfica regional. San Juan Atzingo.

Uso medicinal. Dolor de oídos: se hierve un puñito de flor de mantecoso, cuatro o cinco flores de sábila, una flor de cuajilote y un cucuyo de izote. Si es muy fuerte el dolor se ponen dos flores de piocha en un cuarto de litro de agua y se lava el oído tres veces al día, después de cada lavada se pone un tapón con un algodón húmedo.

Causas y síntomas de la enfermedad. Dolor de oídos: a veces al bañarse entra agua al oído o alguna basura y duele mucho.