Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Purépecha de Santiago Sicuicho, Municipio Los Reyes de Salgado Michoacán.
Uitsakuamedisinalicha Iret´ P´urepecha Tsikuicho Municipio Los Reyes de Salgado, Michoacan
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Kulantriu, Cilandrín
Kulantriu

Jindeni uitsakua sapichu ma ka ukari sesaxisindi komu esk kulandu ambe. Ka ukarisindi tsauapti kamaecha turipiti jasi ka xukuricha is abaniku injarsindi, ka sapichuestiks xukuricha iksi xungapiti injarsindiks. Ari uitsakua ukasindi jini juataru angatapu k´erticharu jandukatin ka nani engar ukari tsirapiaka.

Iretecha engaksi inden ambe uk´anchikua jindestiks. Tsikui chu, P´amtakuarhu, Charatu, Charatiu, Palmarhu, ka San Isigru.

Ka jindedti par p´amenchakuechambe ambe tsinan komu esk jinden. Emorragia. Ninirangsindi tsimani ramila is chikalotipu siranga inguni ka ma pedasitu brasili, ka tuminu kobreri ma ka is majkungsindi pauani pauani iumu t´amu dia ma posiiu ka paraks inde in p´amenchaksi tanimu posiiu arasindiks ma jurhiatikimba.

Is p´ikuararakurisindi inde p´amenchakua inguni. Ari p´amenchakuapuru ururichan ajtasini ima engaks ambakitka charatu inguni ka noks sesi p´ajkaran o imengaks k´uarats kambe ka ukariks no sesi niarani.


Cilandrín

Es una planta chaparrita, muy bonita, se parece al cilantro. Tiene tallos delgaditos de 30 a 40 cm de largos, brillosos y negros. Las hojas son extendidas en forma de abanico, son chiquitas y con las orillas onduladitas, tienen un color verde tierno. Esta planta se encuentra principalmente sobre los troncos de los encinos en los montes y lugares muy húmedos.

Localización geográfica regional. Sicuicho, Pamatácuaro, Cherato, Cheratillo, La Palma, San Isidro.

Uso medicinal. Hemorragias: unas ramitas de esta planta se ponen a cocer junto con la raíz de chicalote, un pedacito de palo de brasil y una moneda de cobre, de este cocimiento se toma una tacita todos los días durante nueve días. Mal de orín: Se prepara un té con lo que se pueda conseguir de esta planta y se toma una taza tres veces al día.

Causas y síntomas de la enfermedad. Hemorragias: son sangrados muy abundantes por la parte sexual de la mujer. Estas son causadas por un parto mal atendido o por una caída muy fuerte (V. aborto). Mal de orín: Cuando uno quiere orinar mucho y muy seguido y no puede. Esto lo causa el comer muchas cosas irritantes y no tomar mucha agua.