Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Purépecha de Santiago Sicuicho, Municipio Los Reyes de Salgado Michoacán.
Uitsakuamedisinalicha Iret´ P´urepecha Tsikuicho Municipio Los Reyes de Salgado, Michoacan
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Nirete, Nurite, Nurite
Satureja macrostema (Benth.) Brig
Nirete, Nurite

Ari uestsak ma et´ eng no ukar ke´k, ka xukurich tsaguapisindiks ka no kan joskan. Ka sapichu tsiparsind komo esk naraxer ukaparaku inde jas color tsi´parsind ka ek urungk ses j´agkundisindi.

Iretecha engaksi inden ambe uk´anchikua jindestiks. Tsikuichu, P´amtakuaru, Charato, Cheratillo, Charapan, La Palma ka San Isidro.

Ka jindedti par p´amenchakuechambe ambe tsinan komu esk jinden. Anga´tarakua p´ameran: ninirangasin inde uestsak xa azukar ka atsikungan ma kucharadita mezcal ka is insparangan ek na p´amerangan.

Is p´ikuararakurisindi inde p´amenchakua inguni. Anga´tarakua p´ameran: ukar p´amesin ma lado ka no un manakurin. Ka uendindi ma is p´ameran tariat´ imbo o pork me is ukar kuetsapti ambe taratangasindi o ek me is k´uinamba j´aguak ka is ueran tsirarir.


Nurite

Esta planta mide hasta 1 m de alto, las hojas son alargadas como una lanza y las orillas son como sierritas. Sus flores son anaranjadas. Esta planta cuando uno la apachurra huele como a menta.

Localización geográfica regional. Sicuicho, Pamatácuaro, Cherato, Cheratillo, Charapán, San Isidro, La Palma.

Uso medicinal. Dolor de costado: se cocen unas ramas de nurite, se toma 1 taza con azúcar y una cucharadita de mezcal cuando se tiene el malestar.

Causas y síntomas de la enfermedad. Dolor de costado: duele mucho un lado del cuerpo, es un dolor tan fuerte que casi no se puede uno mover. Este dolor da por aire o levantar cosas pesadas o de estar recostados y se levantan rápidamente y sin esperar a enfriarse salen al frío.