Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Seri de Sonora.
Conca´ac Quih Ziix Icoihipe Hehe Iyaat Oaanloj Coi
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Poohaas camoz, Péchita
Poohaas camoz

Hehe hant quiit, hipiix hanl coipatiaax cocöj quih iti colx coiyaat ihaa. Isiilca iti motaat quiaxoj tanticatax istaalca hecto cah cmaahim, haxtacölao xpanams yail coil haxcoaaxajo ihmaa. Inailc coi taax hantimac itmiis haxinoosco, icos zi iti tmiih ihoo. Yapötx moos zi iti miihihaa aanihiis haxquimaaxato quinol tiis xah haxcayaaxi zi iti moocai hipiix aan ac ihiijc quih t´hanl tocöj coih can an oo mooi, ziix iisquihöj imiis, aanihiis hizaax icoozim quih t´haa maax coi c´haaxto haa hihaapl quih t´haa maax mooxi. Hacöt icootaj cah an oo mooyolca, hehyeen xah, hant ptiquicatazo xah, hantipzx quih moos iti moocöp.

Hant quih iti yaacp coom. Socaaix xah, Tahejcö quiij tiix iti coocöp ihaa.

Ziix icoihiipe quih coi haa ac. Icotaaxim imonaiij xah, quinail com xiica quih iti hapxayalca xah, taax cahiipit ihaa. Hizaax ipaai quih haha, inailc coi taax quipxaa ziix quih an oo poopaacax popaaztoj. Haax quih cöpahinim hant hasiimta xah, ziix itaapx ijiij ac coi hiitai ac coi paai paapxa tax zaah quih siimihaa. Ziix quih iti cötpaacta coi caa mooquepe ac.

Ziix quih inqueepe isooj quiij iti cahca xah. Coicootaxomam ac taax ipaacta xahaa tahcax ziix quisaax quih haquix tihx iti compaacta taax ziix cocoop zo itaap maax cmaax ihaait caap coitainim maax cox itahizlc maa tiaamax cmaax inail coom intaxamam.


Péchita

Es un árbol que mide cerca de dos metros de altura. Una rama está formada por muchas hojitas, largas y de color verde subido. La cáscara de los palos es ceniza y roñosa. No tiene espinas, tampoco flores. Da unos ejotes cafés como de diez centímetros de largo, adentro cada ejote tiene diez o doce semillas igual al frijol, estos ejotes están tiernos en tiempo de calor y en tiempo de frío se secan. Crece pegado a las casas, en el monte, en lugares planos, cerca de los arroyos.

Localización geográfica regional. Punta Chueca, Isla del Tiburón.

Uso medicinal. Sirve para curar la rasquera, la lepra. Se cuece un pedazo de cáscara en dos tazas de agua y con este cocimiento se lava tres veces al día, donde se tienen llagas o rasquera (V. úlcera en la piel).

Causas y síntomas de la enfermedad. La gente se enferma de rasquera porque les pica un animal venenoso y les envenena la sangre, les queda sucia y de ahí les viene la rasquera.