Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Seri de Sonora.
Conca´ac Quih Ziix Icoihipe Hehe Iyaat Oaanloj Coi
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Spiitj, Hierba de la mantarraya
Atriplex barclayana (Benth.) Dietr.
Spiitj

Hehe hant ihiiti cacooj zi ihmaa ha iqui quinool cocj taax iti coacösxaj iha. Itajc quih cmaa hapx tiiyaatx haxmoosclo, xo tiaam maax cmaax iheel quih haxcmicoopolo. Itaascala coi taax haximpeetilco, moos haximoiiplamo coi miih, coiiyaiil ac haxcooxi haxtii haxmaa. Moos haxiaxpoo coi miih. Hant caiitic quih taax ah an oo moocöp, xeepe iteel xah, hacaain coscl quih moos ihiin ac iti moo taa hapx miyaat, spitj cmaam quih iqui cötiih. Xeepe quih iteeloj com hanso tcoo iti yaacp iha.

Hant iti yaacp coom. Socaaix xah, Hahöj iitcoj, Haxöl thom xah, Tahejcö xah, Zaaj quiöj xah, Zipöxl iifa, Quipöc coospoj xah, Saaps, Quiipöc an iicaheme taax tcoo iti ihan iha.

Ziix icoihiipe quih coi haa ac. Istj coi taax tahtaapöj hamax haax coi maap quih cötahinim hant ziix oop xah, cootj cootni xah, hizaax tcoo maa ocompaah, haacazni xah ziix paiij an oo coom oop xah taax ihanaxz iha. Ziix quih iti cötpaacta coi mooquepe xah.

Ziix quih inqueepe isooj quiij iti cahca xah. Icoozim quih t´hama maax ziix oop xah, hacazni xah iti coi paactoj quih cahatxo ha, cocazni xah ziix paaij an oo coom, coopol xah, taax tcoox hehe ccancl quih imoocaj quih an oo mooi, ziix icacötim queejim quih hant zo cötiih maax an oo moom. Mizj quisooj hapacta hehyeen quih aan spaao taax, cocaazjc coi taax pnaacöl hant ihiiti caah imocöla ac ah an oo miij poompaaho taax cmiique iscaazni ha.


Hierba de la mantarraya

Es una ramita que mide cerca de treinta centímetros. Las ramas nuevas son cenizas, después se ponen de color guinda. Las hojas son redonditas, alargadas, de color verde opaco, casi blanco, blanditas. Florece en tiempo de frío, la flor es chiquita, blanca. Crece en los arenales, a orillas de la playa, junto con quelites, acain-woskli, spit-wam. Se encuentra en todas las playas.

Localización geográfica regional. Punta Chueca, Kino, Desemboque, Isla del Tiburón, Campo Sargento, Campo Las Víboras, Campo Egipto, Campo Los Dos Amigos, el Paredón.

Uso medicinal. La hoja machacada y mezclada con alcohol sana las picaduras de víbora, alacrán y mantarraya. Esta mezcla se frota en las picadas (V. ponzoñas).

Causas y síntomas de la enfermedad. En tiempo de calor son comunes las picadas de víbora, alacranes o viuda negra, entonces hay mucho animal venenoso y se esconde en los palos secos, en la leña o en los cobijas. Se tiene que tener mucho cuidado cuando se camina en el monte, con las víboras, les gusta esconderse en la jojoba