Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Tepehuana del Sur de Durango.
Na Tu´ Jix Dhuadhi´gu Gampix O´dam Tir Kam Koriankam
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Gordolobo, Gordolobo
Gordolobo

Dhi´ puchu´m dhi iipoñi giilhim jix uub, cham p+k jix mamra, te/´te/b tu jaa´ jix ko´kmalhik, damd+r ja´k jix ch+tdo´ b+ta´n d+r, jix chootob, jix bopprosma´ tu yoot. Mu ja´p iiponda´ ak jugi´ñ, sia jukgam na pai´ cham p+k u´xi´. Maayoo ja´k tu iipon, julio ba´ ja´k tu yoot.

Na jaxchu´m pue´mblos puchu´m jix jai´ch. Canoas, Gavilanes, Tubaatam, Susbha´ntam, Giotam, Mua´lhim, Koxbilhim, Juktir.

Na tu´ jix bhai´. Jix dhuadhi´ gu gordolobo b+nkam gu paasui´ch, mo´ jiñ e/e/ gu iogi´ na añ jidhorai i´ya´.

Na tu´ pui´ chu bua. Jiñ aiya´ gu io´gi´, no´ anich ba´n gio no´ anich cham ob jai´ t+ t+i gu ji jajannulh.Bhai´ p+x jix ko´klhia´ ba gu ji bhasto.


Gordolobo

Hierba muy olorosa, con tallos simples, no ramosos, blancos con pelitos como de algodón. Hojas largas y delgaditas, puntiagudas, verdes por la parte de arriba y blancas por abajo. Las flores se dan en varias ramas, en la parte superior del tallo, son blancas o poco amarillas, brillantes, parecen como lana de borrego. Crece en tierras de cultivo así como cerca de arroyos y en laderas con pino o con encinos. Se encuentra desde junio, florecen a partir de julio o agosto. Es de naturaleza fresca.

Localización geográfica regional. Canoas, Gavilanes, La Guajolota, Los Charcos, Llano Grande, San Bernardino de Milpillas Chico, San Francisco de Ocotán y Santa María de Ocotán.

Uso medicinal. Para dolores generalizados: se soba el cuerpo con esta planta fresca y con manteca de res.

Causas y síntomas de la enfermedad. Los dolores musculares dan por hacer movimientos bruscos o por hacer ejercicio de más.