Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Triqui de la Laguna Guadalupe, Putla, Oax..
Nej Xi´nin Coj Gono´o Ma Xuma´ Du´va Dahue´e
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Coj yya sinico raquij, Flor de arete
Coj yya sinico raquij

Ngo coj achij huij xia chi centimetru guenda xacan. ni chrun daco huij sa hui´i. ni hua rumi. ni hua buhui. ni chrun lij ra´a coj danj hua rau hua daj danj. ra´a lij hua gachrin ni hua daj ne´ rucuj. ni hua sa chre lij ra´a coj danj. ni ya lij huin sa rau, ni ru´ hua sinico raquï hua ya danj. ni rua ya danj ma sa huej maya lij. ni chru lij ma ra coj danj huin sa maru.

ni quï´ij ma coj danj. ni ma nigan nïn coj danj yan hua `yo yo´o.

Ne´ ma coj danj. Du´ua daue, San Martín, San Miguel, San José.

Nuj xi´i niyan coj danj. Coj nga mmi danj niyan guenda aca nej gui ij. ni gaco´ mmi danj ni ga´ma ma doj ni gachrun yan aca aj.

Noj huin si ya yan aca danj. Nga aca ngo gui ni anïn ngo xalo ni uta na´an ya.


Flor de arete

Es una hierba de 50 cm de altura aproximadamente. Su tallo es de color café, redondo, liso, el tallo de las ramitas es de color rosa fuerte. Sus hojas son ovaladitas, pequeñitas, de la parte de atrás son más pálidas que del frente, tiene un canalito enmedio. Las flores son de color rosa fuerte, en forma de aretito, adentro tiene unos como hilitos amarillos. El fruto es redondito de color negro. Esta planta crece en el monte, la podemos encontrar durante todo el año en lugares húmedos.

Localización geográfica regional. La Laguna Guadalupe, San Martín Itunyoso, San Miguel Progreso, San José Xochixtlán.

Uso medicinal. Para tratar las quemaduras se machaca la planta con todo el camotito, se pone sobre la quemadura.

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando una persona se quema, se le hace ampolla en la piel, se le pone rojo y le arde.