Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Tepehuana del Sur de Durango.
Na Tu´ Jix Dhuadhi´gu Gampix O´dam Tir Kam Koriankam
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Anastasia, Anastasia
Anastasia

Jix xiboorak tu iipon, jix ko ´kmalik tu jaa´, gio na mui´ maap jum daa´. Jix chootb tu jaa´, gio na jix ch+tdo´ te/ be/e/, ja´p tu´m tu kai na ko´kol. Mu ja´p ga´mbhar jix joi´ñ na tutka´, piam mia´n kikcham usu kuraar, gio mu ja´p gagai jup jix joi´ñ, na pai´ cham p+k jix u´xi´ka´, Maayo ja´k tu iipon, junio ba´ ja´k tu yoot.

Na jaxchu´m pue´mblos puchu´m jix jai´ch. Canoas, Gavilanes, Tubaatam, Susbha´ntam, Giotam, Mua´lhim, Koxbilhim, Juktir.

Na tu´ jix bhai´. Dhi´ puchu´m dhi iiponñi´, miak buppa gu +´+r no´t kia´p+x dhua alhii k+´n gu ubii. No´ añ jix biilisi puf jix ch+tdo´ na añ mu iiya´.

Na tu´ pui´ chu bua. Cham k+kkada´ gu +´+r no´t kia´p+x dhua gu ubii alhii k+´n, no´t +rban d+r bii gu kosa´n. Jix biilisi´ka´iñ na gu´ puchu´m bia´ jich +rab, damd+r gu luma´n, no´t bhai´ ji bag+ jix chu a´ jum jiñ dhuñiidha´iñ, gio na amp+x jix chu jum xibu´ka´, gio na añ cham tu nakka´, gio na añ amp+x jix magoonka´.


Anastasia

Hierbas muy ramosas. Hojas delgadas, enteras o partidas en varias divisiones. Flores muy finitas, blancas, y nacen muchas en racimos largos. Frutos chiquitos y verdes, están en hileras y parecen semillas de chile. Esta planta crece en terrenos de cultivo y alrededor de las casas y de corrales, así como en bajíos, orillas de caminos y lugares despejados. Se encuentra desde mayo, florece a partir de junio.

Localización geográfica regional. Canoas, Gavilanes, La Guajolota, Los Charcos, Llano Grande, San Bernardino de Milpillas Chico, San Francisco de Ocotán y Santa María de Ocotán.

Uso medicinal. Para controlar hemorragias después del parto: se toma el cocimiento de toda la planta. Para la bilis: se toma cruda.

Causas y síntomas de la enfermedad. Las hemorragias después del parto pueden dar porque quedaron partes rotas en la mucosa de la matriz. La bilis es producida por la vesícula, arriba del hígado y cuando ésta se inflama la piel se pone amarilla, la boca se siente amarga, hay falta de apetito, cansancio y muchos otros síntomas.