Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Purépecha de Santiago Sicuicho, Municipio Los Reyes de Salgado Michoacán.
Uitsakuamedisinalicha Iret´ P´urepecha Tsikuicho Municipio Los Reyes de Salgado, Michoacan
[ ]  [ ]  [ ]  [
Nombres botánicos
]  [ ]
Parer tsipata, Flor de tuna
Parer tsipata

Ari pare ma et ka tsurum ukasindiks ka tsipamti tsiparsindi ka eng magkun charapsind ka andaisin nani eukin xangarukchimbo.

Iretecha engaksi inden ambe uk´anchikua jindestiks. Tsikui cho, Pamatakuaro, Cherato, Cheratillo. Charapan, La Palma, San Isidro, ka inden ambe us´i´n tsinan.

Ka jindedti par p´amenchakuechambe ambe tsinan komu esk jinden. Flujo tsipanti: Parer tsipata ka gordolobo ka palmo tsipota inde ninirangs ka is angasind pavan pavan yom t´am j´uria ante de ambe ma aran.

Is p´ikuararakurisindi inde p´amenchakua inguni. Ari pamenchakua unekurisind k´uparato p´amerapan ka is vensind kuatirucha tsipmti is veran is pikarara ma cuerpo ka men. is ukar ketsina ekaks eaxakatin j´avak ka j´arasin men is ekaks yorir j´ingun j´uak inde, inde p´amenchakua ukarisind por ka ukar´ks uachechan kasin diks o por ka insirikuik ka ek na yamambe j´arakinde chiakiador ukaing p´amenchato namieng ima uekak ka andas kuingansing ka ansirichan yotakuar atsikuasinddiks ka venangan j´ayarin no chekum j´ayaskunishind. Ka ek na niarakak shiiikurikuaru venisind kuparato inshankuar is pakum ka shas chikiador atsikungsin urepan ka tatsipan ka shas p´amenshatin iringsindi ka is ukansindi ka angasin yum t´am j´uria is pikuar.

Is p´ikuararakurisindi inde p´amenchakua inguni. Ek inde shitur ma verk engach na urukik ka me is tom en j´as ma ek na verk istsi ma verinsindi isk tsip´anti en j´as ka juert tingrsind venangasind p´amenshanan ek na ma ekuats ka tembin vehurin atirk ma ya. Ari p´amenshakua ukurisindi por ka kuetsapti ambe taratangasindu ka shas inde matriz. Verisind ka vetarisind j´akurikurin k´uanishigindisk. Esk no tur ambe na vak ka no aran tsirap ambe ka inden ambe eng ukar j´urepiak como esk inde k´avas ambe.


Flor de tuna

Este es un nopal muy carnoso, con muchas espinas. Sus hojas (cladodios) son anchos y con muchos ajuates. Tiene flores amarillas y la tunita es ovalada y roja. Crece sobre todo junto a las cercas ya que sirve para que no se metan los animales a las casas o terrenos, también las vemos a orillas de los caminos.

Localización geográfica regional. Sicuicho, Pamatacuaro, Cherato, Cheratillo, Charapán, La Palma, San Isidro.

Uso medicinal. Flujo amarillo: la flor de la tuna de nopal, el gordolobo y la flor de palmo, se ponen a cocer en cantidades considerables durante 15 minutos. El hervido se toma durante nueve días como agua de uso y una taza en ayunas.

Causas y síntomas de la enfermedad. Esta enfermedad empieza con pequeños malestares de estómago, y baja poco flujo de un olor muy feo, cuando está bajando este flujo duele mucho el vientre bajo, además la mujer se siente débil, decaída y muy suelta del cuerpo. En las señoras poco a poco va aumentando la cantidad de este flujo y hay ocasiones que baja o escurre muchísimo cuando están sentadas o hincadas y quedan muy mojadas. Este flujo va en aumento hasta que llega al sangrado. La causa, se piensa que es porque tienen muchos hijos y el cuerpo se debilita, también puede ser por contagio, herencia o por frío.