Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoluca de Santa Rosa Loma Larga, Municipio de Hueyapan de Ocampo, Veracruz.
Santa Rosa Yagts Lumuj
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Liuntits, Diente de león
Chaptalia nutans (L.) Polak
Liuntits

Yi´p pim 30 cm yo´npa´ yagatstam i´ ay pikxi´ pikxi´ i yukuiñ, puuch i mooya´, poopa´ jesik titsne´ebam i kekpa´ i kuntyu ni´maytyap mixi´. Yip pim juty kej tam pa´tpa´, pooktik jom, kopom, anki´im, Tu´n annaakayaj.

Yutyam tam pa´tpa. Yagats Lumuj su´unnaxyukmi´, Sabaneta, Samaria, Kan Lumuj.

Tyi i cho´yiypa´. Chi´xi i pu´uka; ja´ptap tsa´ap yukmi´ kun uxan alcohol u cojo´, okmi´ akkamtap yutyim ma´alane´eba. Kukagay´aytyap tukuten veces al día, asta ke tichiñ je´m pu´uka´.

Tyi iga´ ta matspa´ je´m ka´akuy. Nimyajpa´ iga´ ta putka´aba´ jesik tan tsakpa´ mok kamjom i dya tañixñe´eba, i jesik kujamsanam no´onimpam jesikgam ta putka´aba´ yi´p ka´akuy i tsam chi´kspa´.


Diente de león

Hierba de 30 cm de altura aproximadamente. Hojas lánguidas (largas y hacia abajo) con pelusa en el dorso. Flor amarilla, cuando seca blanca y sale volando la pelusa a la que le llaman gatitos. Esta planta donde quiera se encuentra, en acahuales, sabana, solares y orilla de caminos.

Localización geográfica regional. Santa Rosa Loma Larga, Barrosa, Sabaneta, Samaria y Loma del Tigre.

Uso medicinal. Ronchas o granos: se muelen las hojas en el metate, como masa con un poco de alcohol o aguardiente y luego esto se pone en la parte afectada. Se cambia el emplasto tres veces al día, hasta que se secan los granos.

Causas y síntomas de la enfermedad. Se cree que salen estos granos cuando en la milpa se dejan algunas mazorcas por descuido y en época de seca se quema, entonces salen ronchas y granos y da mucha picazón.