Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoluca de Santa Rosa Loma Larga, Municipio de Hueyapan de Ocampo, Veracruz.
Santa Rosa Yagts Lumuj
[ ]  [
Nombres en lengua indígena
]  [ ]  [ ]  [ ]
Roble, Roble
Didymopanax morototoni (Abul.) Decne et Planchon
Roble

Yi´p kuy 10 metro i yukmi´, i ñaaka pim jutso jutso, medio pu´uch i mooya rosadu, i tyim yagatstam ke´nam u´uya´. Yi´p kuy yu´npa wityimñi´ i pooktikom, kekpo i pak i naypa tum an´eymi´ komo anki´im.

Juty tam pa´tpa´. Yagats Lumuj.

Ty´i cho´yi´ypa. Anemia igata togo´yap niipñ sostap tukuten jaaki´ i ñaaaka´ de 10X20 tam litrujom ni´ uktap mijmi taasajom tukuten veces al día asta ke wi´am injam.

Tyi´iga tan naska´aba yi´p ka´akuy. I ñaska yajpa je´m agui´ ukyajpa´ap o je´m tyo´go´yayajpa´ap vitamina, iga i ku´t yajpa nas. Su´psyajpa munyajto´oba i tsam ktyi´ñayajpa.

Tungag meskuy. i kuy pigaytyap para viga i piktap pa katre i mooya´ pigaytyap para sin (despedida de soltera).


Roble

Árbol de 10m de altura aproximadamente, cáscara gruesa y rasposa de color amarillo bajito. Flor rosada. Fruto vaina parecida al ejote. Esta planta crece en las montañas y en los acahuales, cuando las semillas vuelan, nace en otros sitios como los solares.

Localización geográfica regional. Santa Rosa Loma Larga.

Uso medicinal. Anemia (falta de sangre): se hace un cocimiento con tres pedazos de 20 x 10 cm de cáscara en 1 litro de agua, se toma media taza tres veces al día, hasta sentirse mejor.

Causas y síntomas de la enfermedad. La anemia da a los alcohólicos o a la persona que le falta vitamina o por comer tierra. Se siente cansancio, da mucho sueño y mucha flojera.

Otros datos. El tronco del roble es maderable, hacen vigas y lo ocupan para catres. Las flores las ocupan en ceremonias o fiestas de despedida de solteras con el zote (flor de izote).