Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Guarijía de Sonora.
Kusi Iyowi Makurawe Sonora
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Osokora, Papache
Randia echinocarpa Moc. etSesse ex DC.
Osokora

Kuú tapurá napisówame hu, weripáni wranáwa chitiá Tepekuma hu. Puú uyáwira rahtátiame guinda huu puú sawara kuchára chitiá. Puú sewára nu´uti hu, tohsáme hu teperúma hu. Sewani juniochi mayochi. Puú sawara ruhipáni kiyukugói. Puú osokora weruma ikomá kuwáeme hu. iwiná tomochi (enerochi, febrerochi) sewáeme hu. Weripaní kohochi suwépa.

`Ji kujú intuachi. Álamos, Burapaco, Chorijoa, Guajaray, Mesa Colorada, Mochibampo, Saucito, San Bernardo, Techobampo.

`Yowi `yowaniamé. Puú osokora koiwáme kawéruna hu ki wataiserimichio.

Achinia kokorepani `kakokoameé. puú tahta, puú nerói wehkuáme pikakúme amú kokorépatena topachi kokorená, witaiserie, kikawé e´ráni.


Papache

Es un palo espinoso, cenizo, crece grande como la granada, las ramas tiernas son de color guinda. Las hojas son como cucharas. Las flores son chiquitas, de color blanco, alargaditas, florea en junio y en mayo, las hojas se le caen en las épocas de sequía. El fruto es una bola grande con picos duros que madura en tiempo de frío (enero y febrero), es de color amarillo. Crece a orilla de los arroyos y en los bajíos.

Localización geográfica regional. Burapaco, Chorijoa, Guajaray, Mesa Colorada, Mochibampo, Saucito, San Bernardo, Techobampo.

Uso Medicinal. Se recomienda comer el fruto en caso de disentería.

Causas y síntomas de la enfermedad. A la gente le da disentería cuando hay calor en el cuerpo, por tomar agua sucia o por comer cosas que están malas. Le dan torzones (dolores fuertes), quiere ir al baño a cada rato y está inquieta (V. diarrea).