Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mam de Motozintla, Chiapas.
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Cardo de María, Cardo de María
Cardo de María

Lugar ja nnelabáh. T´gutz chóch aren, tzkij, tagbelg´ij, ix to lugar che´uj. Nichvil, Te Grandez, Por´ojtul, Belén, Zaragoz, Toxaj.

Tatch´in tetz balilj kulj. Nnpon T´kanon jun metr te tuhie´. Te tzák te k´een xáx tuchilj zamóh zák, te n´mak, t´chihxal; te tkan zuhlín, gort ix chíx´tij. Te txmakal nmake´ tui´ te k´een morad óka rosad. Te tijajil tze´ te k´een café, tabuch, z´bál ix tuchilj buch samóh zák.

Nnoken te remed. Nnextíh te j´koj tu´ mit´xay to k´chich´el tex jal at´kuy vang g´ann óka inng´ojí óka ziti´ jun zobalj. Kué loklóh jun nekpak te tijajil chinon to jun taz te a´ t´nachg´í lajoj minut. Kxe kalet jun táz ban chák med hor´a nnam te tuaha´.

Teja nnoken tun t´kutz te lech te k´nan ají tilonin. Kue lok-lon jun óka kabe´ nekpak te tijajil chinóh to kabe´ taz te lech tu´ lajoj munit. Keletz to g´ag ix k´chjel kulet jue´ minut, kxel t´chial tuchilj miel. Kxe kalet jun táz chák nam tuahá ix juntel nnam te t´kutáh. Ya´tzunjí kuel téh chák t´chihjil, kzet´káh nim ta´l ix tzustans bienech. Nnoken tu´ t´jáz te t´chakubal ají te zjal nnt´nahó inzutí, inmelmóh ix zikt´lemj tu´ yiabil tu´ tilo t´chakubal. Kue tzájz´let juh nekpak te txak (nnechmet nam te txmakalín) to jun táz te a´ lok-lon, kxel kulet 15 minut ix kxel t´chial tuchilj mielj ix kze kulet chák kabe´ hel te jun g´ij.

Tzaj ch´man te. Blelén.


Cardo de María

Planta que alcanza 1 m de altura, el tallo es recto, grueso y espinoso. Las hojas de color verde con manchas blancas, son grandes, coriáceas. Las flores son grandes cabezuelas de color violáceo o rosado. Las semillas son de color café, pequeñas, lisas y con pequeñas manchas blancas. Crece en suelos arenosos, secos, soleados y de clima frío.

Localización geográfica regional. Niquivil, La Grandeza, Porvenir, Belén, Zaragoza, Piñal. La información se obtuvo en Belén.

Causas y síntomas de la enfermedad. Recoge la bilis (V. derrame de bilis) para que no se vaya a la sangre cuando la persona está muy amarilla o hizo coraje o llevó un susto: se hierve una cucharada de semillas machacadas en una taza de agua durante 10 minutos. Se toma una taza muy caliente media hora antes de las comidas. Se utiliza para bajar la leche de las madres cuando es escasa: se hierven una o dos cucharadas de semilla machacada en dos tazas de leche por 10 minutos. Se saca del fuego y se deja reposar 5 minutos, se endulza con miel. Beber una taza caliente en ayunas y otra antes de acostarse. Además, debe mantener caliente su cuerpo, tomar bastantes líquidos y alimentarse bien. Se usa para subir la presión cuando la gente siente mareos, nausea y cansancio por padecer de presión baja: se apaga una cucharada de hojas (que se juntan antes de su floración) en una taza de agua hirviendo, se deja reposar 15 minutos y se endulza con miel y se toma caliente dos veces al día.