Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mayo de la Región de Ahome, Sinaloa.
Juyam Jabeta Jijitome Mayo Yoremata Anepo Umu Ahumempo, Sinaroapo
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Bazo´cebechi, Guachapori
Bazo´cebechi

Bazó ténasi bubuekam sag´guak, teté´bem kom chaakame entok sitarua at yeu sisime anai güichákame ili tataka. Sánata é´etguapo mayoata yoyotu, carreterea mayoam´mechi entok guasampo. Siime guasuktiriak ará teutu anai a guakek juné guate yeu sasaka. Juyá sebechiipo jipugua.

Jak benakusu teigua itóm nasuk. Juan José Ríopo, Esperanzapo, Ahumempo entok siimachi ét´ta ayukápo.

Jitasu ai jijitogua. Sis pat´ tiriata bechiibo ká umu próstatapo, siime uka juyata mazorca chonim´ mak entok ili pedazo pingüica saguata senu litro baampo a bakná anai baij tazam taaguapo jí´na.

Jitasu a jojoa entok jachisu au nanatia ju kokoa. Baa tat´tam jeeko jabetat güegüeche anai tokti kará sisna, pat´pat´te, sisekátek tat´taka yeu sisime pojtem, tenasi, guaguante entok beebeete.

Guaté jitá taayaguarne. Goi busani taaguarim tulisi au suayanake, ka jamut´ta jipunake bueituk juchí not´tinake.


Guachapori

Es como un zacate, con las hojas anchas, largas, colgantes y le sale una espiga que da unas bolitas espinosas. Crece a la orilla de donde se siembra caña, a orilla de carretera y cercos. Se le encuentra todo el año porque aunque se secan van saliendo otros. Se le considera fresca.

Localización geográfica local. Juan José Río, Esperanza, Ahome y todo lugar donde hay cultivo.

Uso medicinal. Para el mal de orín (V. dolor de riñón) que no sea próstata se cuece la planta completa junto con los cabellos de una mazorca (maíz) y un pedacito de hoja de pingüica en 1 litro de agua y se toman tres tazas al día (V. matriz caída)

Causas y síntomas de la enfermedad. Puede dar por tomar agua caliente y de atiro no se puede orinar, está taponeado, si se llega a orinar sale caliente, como hirviendo, da dolor y arde.

Otros datos. Se debe tener cuidado durante unos siete días a no tener usos (sexo) porque si no volverá otra vez.