Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoloca de San Marcos Tlacoyalco y San Juan Atzingo, Puebla.
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Kakunchee, Hierba de víbora
Kakunchee

Ka ji´i dangui dangui ka níkan cm kee kajno ka koloelachjan; tsjo´e ka rosada, ku xho tsjo are chjee chri. Tho´e ka xhaa tholóchja ko játse jitsje´e tho are úcha tho. Ka ji´i dangui nganíto nta korree ku.

Chjeáxi tijichrunga kaxhein jíi nunde. Ndo Juan Chasen Ndanchin.

Kaxhein rrugunda xhua ka kaxhein tunchjian. Tigee: Dínche na ná ka ko deta´a ka ngato´a ti diguee pa inaa ncha´o o chrintaon.

Dathjoee rúthe: xhuthe ni ramanchjan a kan na´o cm en ná ti xhathuchuanxi jinda ko dii ka xhangui ruthe ko xheenxi nda yaaso.

Tine´e kundanchía: Dinche na ka ko dinga ti bine´eba yoo ndi´a ixin ncha´o a ta tii tuxhu´e.

Ondaa tu´en ko kaxhein tii. Tigee: Dachrje ná thonchjan játse ko tajimana ko theen nchoe dachrje ti di´gee ko anto tii.

Dathjoen rúthe: Are thuchrjína a meena dathjoe ruiheena ko anto tii. Ti ne´e kundanchía: Diku´ana kaxhein ne´e naba ko anto tii, ko dathjoe ti ne´eba.

Inan ndachro. Kakunchee di´i ka ixin kaji´inne kunchee thuchje´e ka.


Hierba de víbora

Mata de 60 cm. Hojas delgadas, onduladas. Flor rosada, florece en época de lluvia. Los frutos son bolitas rojas cuando maduran. Crece en el corral.

Localización geográfica regional. San Juan Atzingo.

Uso medicinal. Tlacotes (V. nacido): se machaca una hoja y se pone un poquito en el tlacote y al otro día revienta. Inflamación de pies: se hierven tres ramas de 25 cm cada una en 1 litro de agua y el vapor se aplica en los pies o se lavan con agua tibia. Piquete de alacrán (V. picadura de alacrán): se machaca la hoja y se pone en la parte enferma, dos veces al día hasta que se cure.

Causas y síntomas de la enfermedad. Tlacotes: cuando sale un grano chiquito de color rojo y se rascan, luego sale el tlacote, éste duele y pica mucho. Inflamación de los pies: cuando caminan mucho se inflaman los pies y duelen mucho. Piquete de alacrán: por descuido pican los alacranes, duele y se inflama la parte afectada.

Otros datos. Se le dio este nombre a la planta porque las víboras se comen el fruto.