Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Seri de Sonora.
Conca´ac Quih Ziix Icoihipe Hehe Iyaat Oaanloj Coi
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Najcazjc, Canutillo
Najcazjc

Hant ihiiti caap tiix iquiquinol tazo imaac coih cah iti cmiicösxaj. Hehe hipiix istj zi iti imiih ihaa, xo isiilca iti quiiticol haximacölo coih xpanams yail coil haxcoimaaixajo ihmaa. Icoozim quih t´haa maax cmaa tapötx quiiti siij taax toocmij. Yapötx oxo quisil haxcoxpo cah iti miij. Ihasti zi iti intamaa hoo. Xeepe quih iteeloj cah iti moocöp, hacöt icootaj taaj xah, haho quiitel com moos iti moom spitj quih haacain cooscölc quih taax icoot miip.

Hant iti yaacp coom. Socaaix.

Ziix icoihiipe quih coi haa ac. Iyaat coi taax quiliit ijiizi quih coaacoix iha. Hizaax ipaai quih haha iclooj coi quilit quij iti spaaquim ahaa. Cmaax moos hatectim zo hacquix pihtaa cöspaaplim ahaa, hizaax ocoihaapacta cah ziix hajiiz cap copooctim taax cösahcoix ahaa. Ziix quih iti cötpaacta coi caa mooquepe ac.

Ziix quih inqueepe isooj quiij iti cahca xah. Xiica quistox Conca´ac coi paac haquix tanx ziix quih oiitoj quih toox pteetatatj maax iliicotj quiij etmootomn maax cmax imajiiz. Hizaax moos ocötcapaacta quilit quiij mahjiz, zaah cöo cap iti quihx icaatax cahx ihmanocö quinail coom yamatj iha, taax oaah ihaa, hataap moos cösaaca taamax ahizaax ocompaacta.


Canutillo

Es una rama que mide cerca de medio metro de altura. Esta hierba no tiene hojas, nada más palitos, gruesos, de color verde muy bajito. Florece en tiempo de calor, la flor es chiquita y de color blanco. No tiene aroma. Crece en la orilla de la playa, cerca de las casas, en la orilla del camino, junto con spitj, acain-woskli.

Localización geográfica regional. Punta Chueca.

Uso medicinal. La rama se usa para el dolor de cabeza. Las hojas se ponen en la cabeza, tapándose después con una toalla y se deja hasta que se quita el dolor.

Causas y síntomas de la enfermedad. A la gente que se mal pasa, que no come a tiempo se le debilita la cabeza y le duele. También duele la cabeza cuando se camina mucho en el sol o va a pegar gripa.