Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Triqui de la Laguna Guadalupe, Putla, Oax..
Nej Xi´nin Coj Gono´o Ma Xuma´ Du´va Dahue´e
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Coj raquij sigue´ej, Oreja de león
Coj raquij sigue´ej

Ngo coj achij chi´ centimetru guenda xacan. ni coj sani nu ga´chra gue rian yyej. ni hue dan yya´a coj lij danj ni nu gachra ma rian yyej nej: ni ra´a coj lij danj hua ru´ hua xi´ni. ni sa mare daj danj hua coj lij danj. ni yya lij anïn ra coj danj. huin ngo colo cuan ra´u lij. ni nico´ ngo sa yya´a gatsi lij ra yya danj.

coj lij danj ma rua xine yyan hua ran ni rian huej e.

Xuma ma acoj danj. Du´a daue, Xuma nico, Xine, San martín, Rucu, ni a´ngo nej xuma´ yyo´o nuhuij nej.

Nuj xi´i niyya coj danj. Coj niyyan guenda xi´i nahuinm ni xa´hui´ coj danj ni gane sa a´nan. ni go´o ninj ngo taza coj danj huanïn ngo gui

Nuj huin si yya xi´i danj. Xi´i nahuin danj yya a´nan gui nga ahui´ ngo nej xucu ma riqui quï ij guenda chre nica ne´ xiyyan.

ngo nej gui a´nan yya xi´i dan ni uchran nej gui danj tun sa hua atan danj. ni uta naguna ni nu i´ ni nichrin ni´ nej sa a´nan danj nej.


Oreja de león

Es una hierba de 10 cm de altura aproximadamente. Sus hojas salen desde abajo, pegadas a las raicitas que son cortitas y de color blanco. Sus hojas son gruesas, tienen mucha agua, son de color verde claro con unas manchas de color guinda. Las flores son como un tubito y extendida a la orilla, pequeña, de color guinda, con una colita de color claro. Esta planta crece en lugares muy húmedos y donde hay sombra.

Localización geográfica regional. La Laguna Guadalupe, San Andrés Chicahuaxtla, San Isidro Chicahuaxtla, San Martín Itunyoso, Santo Domingo del Estado.

Uso medicinal. Para curar la enfermedad del nagual, se machacan las hojas frescas, se le pone agua, se cuela y se toma tres veces al día.

Causas y síntomas de la enfermedad. El mal del nagual da cuando hieren al nagual de una persona, en algún lugar, la persona también se pone mal. Cuando una persona tiene mal de nagual vomta flemas con espuma, a veces con sangre, le da escalofríos, se pone tiesa de las manos y de los pies, se pone frío y entumido.