Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Nahua de la Magdalena Tlatelulco, Tlaxcala.
[ ]  [ ]  [
Nombres en español
]  [ ]  [ ]
Nogal, Nuez de castilla, Nogal, Nuez de castilla
Nogal, Nuez de castilla

In se kuaxiuitl tlen motamachiua yeyi o naui metlo ikuayo amo miek tomauak. Imajtlapalua in fresno. Ijxochio motlapa istak, moita ke se tlen xoxoktike. Kejman uaki in ixochio kijpa itlajka xoxoktike tolontike ke se ayotsitsi uan iitik kijpia tlen mamaseua. In kuauitl motojka mila, xochioua in mayo o junio uan pejua. Moskaltia in kuatla, tlatonalpa, tlalkuaualtipa, Tepexiko, uan ojtenko. Moijtoua totonki amo chichik imajtlapalua.

Tlaltikpak kampa kate. In kuaxiuitl kate in La Magdalena Tlaltelulko, Tekpa, Tetela, Teotlalpan, Kalnauak, Komaltiopa uan Poxtla.

Xiuipajtli mojtekiuia. Imajtlapal in kuaxiuitl kualika kampa mo kualtlalis mo yeso, mokoni tlaposonalatl tlen nin kejman timo satok moposonia yeyi o naui imajtlapalua ipan se litlo atl.

Tlen ijka pejua uan momachilia in kokolis. Kejman toikniua kijpia in yeso sokiyo o amo kuali, kijpia sauatl, itlakayo yamania. Uan moneki mokualtlalis.

Nokseki mojtekiuia. Mamaseua in iyolo tlen nin kuauitl uan kejmantika mojtekiuia in imajtlapalua ika nokseki xiuime kampa motejma ipan Tematskali (temazcalli).


Nogal, Nuez de castilla

Es un árbol como de 3-4 m de alto, su palo no es muy grueso. Sus hojas son de color verde obscuro y se parecen un poco a las hojas del fresno. Su flor es de color verde chiquita. Cuando se secan las frutas verdes boluditas parecen calabacitas que tienen adentro el hueso de la nuez. Es de huerto, florea por ahí de mayo o junio y empieza a dar nuez en agosto o septiembre hasta octubre. Es caliente y no amarga su hoja.

Localización geográfica regional. La Magdalena Tlaltelulco, en los barrios de Tecpan, Tetela, Teotlalpan, Yoalcoatl, Comaltiopan, Calnahuac y Poxtla.

Uso medicinal. Sirve para purificar la sangre tomada como té en ayunas. Se hierven unas tres o cuatro hojas en 1 litro de agua.

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando la gente padece de sangre sucia o mala le salen como granos o manchas, tiene debilidad y se siente mal (V. anemia). Por eso hay que purificarla.

Otros datos. Se come la semilla y a veces se usa la hoja con otras hierbas para dar baños en el temazcal (V. baño de temazcal).