Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Popoluca de Santa Rosa Loma Larga, Municipio de Hueyapan de Ocampo, Veracruz.
Santa Rosa Yagts Lumuj
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Weji malva, Hueji malva, Malva llorona
Weji malva

Yi´p pim tum metro i yukmi´ pu´uchtyam i mooya´ i tyim ke´nam xuxuty clauuj anay´pai punta. Yi´p pim yo´npa´ ta´añijomyaj, tun annaakayaj i kamjom ni´maytyap maalapim.

Juty tam pa´tpa. Yagats Lumuj.

Tyi i cho´y+pa. Jesik tum tsiixi´ tsam wejpa´, satsaytyap tum mi´kxi i akchinkatap je´m tsiixi´. Si dya tugaytyap 7 jaaki de yip pim komo de 3 cm tum tum, wattap tum tyuuxi´ i ji´mkunu´gatyabam je´m tsiixi´, a los 7 día ko´omay tyabam je´m tsiixi kun je´etyim pim, ak kitsa´yay tyabam je´m tyuuxi´, i nikpa i patsa yaytyap jutyim poypa ni´ u ni ixkuy.

Tyi iga i matspa je´m ka´akuy. Jesik tum tsiixi´ tsam wejpa por algun tyi dya mimne´.


Hueji malva, Malva llorona

Hierba de 1 m de altura. Flor amarilla. Fruto como clavitos (vainas pequeñas), se abre de la punta. Esta planta crece en potreros, orilla de caminos y en la milpa, se considera como mala hierba.

Localización geográfica regional. Santa Rosa Loma Larga.

Uso medicinal. Cuando las criaturas lloran mucho (V. mal de ojo): se restriega un mazo de hojas en agua y se baña a la criatura. Si no se cortan siete pedacitos de planta como de 3 cm cada uno, se hace una bolsita y se ponen adentro, se cose y se le pone al niño como escapulario, a los siete días se despide (muy temprano del séptimo día se sahuma (V. sahumar) al niño con la misma planta, se le quita la bolsita y se va a tirar a una corriente del río u ojo de agua).

Causas y síntomas de la enfermedad. Cuando el niño por cualquier cosa llora y no está enfermo.