Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Cora de Jesús María, El Nayar, Nayarit.
Cuyej tu´ upij tu tyi´ guatarij, naayerij mej tyu´ ugu´ atyaj chusetyej mej chej, El Nayar, Nayarit
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]
Mu´acariixa´a, Margarita
Mu´acariixa´a

Aitüij ein aünaütu´upic, axuitzi guara´a. Cüyej tü `achu guaíca metro ajtütü´ü `alli´i, tün pu´u mu´anin tyaxamu´ei ü etyen, ajta süünyxu´u muavin cüme´e ü tün ruca´ane. Cülen pu xu´utaj, ajta´uraj ajta xu´umua ü taca´iran tüpu´a arij cuasi. Guau´u ma `agua ütsita.

Yaa puj ti´i rátyaguájmee. Santa Cruz, Las Huertitas, Santiago, El Sabino, Santa Rosa, San Juan Peyotán, Huaynamota, San Rafael.

Guatarij. Tüpu´a tyu´umú e´iguatacu´ine ajtá tüpu´a `ipüstá: irauyaatsan pu ü xamueiran tü´üqui vaso tsajtá guaica irantiye´in sei xücaj ajta cün `utyauru´u nen rumú´ú etse. Naa puj tyi´i cümuájraj.

Yaa pu eincüm tyi icuinye yaa pu tyu´ase. Tü ípüsta, aüj pu cün pü tyi ípüsta tüpu´a tyí íru´uraacu´i yutsajta´a para tü´iatsu guatyaapuare autü tyi va´acu´i´ame, ayé cha´ata tyi ipüsta tüpu´a tyi´itü cüyej eiguáveeny.


Margarita

Árbol (palo) de 3 m de alto. Hojas pálidas por el revés y con rayitas obscuras en los nervios. Las flores son pequeñas. El fruto es redondo de color negro al madurar, mide 1 cm aproximadamente. Crece en el monte. Es una planta fresca.

Localización geográfica regional. Santa Cruz, Las Huertitas, Santiago, El Sabino, Santa Rosa, San Juan Peyotán, Huaynamota y San Rafael.

Uso medicinal. Para el tratamiento de dolor de cabeza y para la calentura: se hierve un manojito de hojas en 1 litro de agua y se toma un vaso del agua tres veces al día, además se moja la cabeza con el cocimiento. También se pueden utilizar las ramas.

Causas y síntomas de la enfermedad. El dolor de cabeza se presenta cuando pega tos, bronquitis, mal aire o diarrea. La calentura también es un síntoma de tales enfermedades, se siente el cuerpo caliente, enrojecimiento de los ojos y dolor de cabeza (V. fiebre).